Бұл мақалада Тенгиз қаласында орналасқан мұнайгаз комплексінің іргетастарына, қадалы іргетастарды қаққандағы діріл күшінің әсері зерттеледі және зерттеу қорытындысы сандық модельдеу түрінде көрсетілген.

   Зерттеу жұмысының мақсаты жақын орналасқан зауыттың қызметінің қауіпсіз жұмыс істеуіне және қада қағатын құрылғының минималды қашықтықта туындаған дірілі әсерін алдын алу.

   Сонымен қоса мақалада іргетастардың көлемі мен технологиялық процесс және өзіндік діріл әсерінен іргетастарға әр қашықтықта қада қағудың діріл әсерінің нәтижелері көрсетіліп отыр, діріл тудырушы құрылғыдан әр қалай қашықтықта топырақтың қозғалу нәтижелері, оған қоса жоғарыда айтылған практикалық зерттеулердің сандық модельдеу нәтижелері көрсетілген. Минималды рұқсат етілген қашықтықты анықтау үшін сандық модельдеуді бағдарламалық Plxis 2D жүйесі қолданылды.

   Нейрондық желілер-бұл деректердің үстіндегі қабаттар тізбегі. Оқу процесінде схеманың әр қабаты қажетті нәтижеге жету үшін қажетті коэффициенттерді "таңдайды". Оқыту әдісі қатені кері тарату әдісі деп аталады. Қазіргі уақытта кескінді өңдеу деректерді өңдеудің ең жылдам дамып келе жатқан бағыттарының бірі болып табылады. Байланыс арналары арқылы деректерді түсіру және беру процедурасы кезінде кескін деректері шуға ұшырайды. Сигнал үшін қол жетімді ең қолайлы әдіс қолданылады. Бұл тәсіл сүзгінің сапасын едәуір жақсартуға мүмкіндік береді, бірақ сүзгіні анықтау және таңдау үшін қосымша есептеулер қажет. Жыл сайын кескін деректерінің көлемі артып келеді. Осылайша, суреттерден шуды жою міндеті барған сайын өзекті бола түсуде. Жақында шуды сүзу мәселесін шешу үшін нейрондық желілер танымал бола бастады. Нейрондық желілердің күрделі архитектураларын оқыту үшін қосымша блоктар қолданылады.

   Дұрыс теңдестірілген тамақтану – бұл жақсы өмір сүру сапасының басты шарты, өйткені ол тек денсаулық үшін ғана емес, сонымен қатар өмірдегі әлеуметтік және психологиялық  тепе-теңдік  үшін де қажет болып табылады. Тамақ саласы мамандарының функционалдық тағам және тамақтану мәдениеті туралы нақты білімдерінің деңгейі әлі жеткіліксіз болып келеді. Қазіргі таңда функционалдық азық-түлік өнімдері барлық белгілі азық-түлік өнімдерінің 3 %-дан аспайтын бөлігін құрайды. Бұл мақалада химиялық құрамы бойынша теңдестірілген, қалыпты калориялы, адам ағзасына оң  әсер  ететін  және  халықты  сапалы  азық-түлікпен  қамтамасыз  ететін, гастрономиялық құндылығы жоғары жаңа функционалды өнім әзірлеу қажеттілігі туралы мәселелер қарастырылады. Функционалды өнімдердің әлемдік нарығын зерттеу. Шикізатты үнемді жұмсауға, өнімнің микробиологиялық тұқымдылығын және еңбек сыйымдылығын төмендетуге мүмкіндік беретін жоғары технологиялық жабдықтарды пайдалана отырып, аз пайдаланылатын шикізаттан технология мен рецептура әзірлеу.

   Органикалық (мәрмәр) сиыр еті мен топинамбурдың адам ағзасының дұрыс жұмыс істеуіне әсері туралы. Салқындатылған және мұздатылған құрама ет жартылай фабрикаттары технологиясында функционалдық ингредиенттерді пайдаланудың мақсатқа сай екендігі туралы қорытынды жасалды.

   Мақалада мал шаруашылығында фосфорорганикалық пестицидтердің қоректік тізбегі бойынша көшу процесін зерттеу кезіндегі зерттеу қортындылары келтірілген. Жануарлардың етіндегі осы ксенобиотиктің қалдық мөлшерін зерттеуге арналған отандық және ресейлік ғалымдардың бірнеше жұмыстары белгілі. Ауыл шаруашылығында өнімділікті арттыру үшін жоғары уытты қасиеттері бар, химиялық заттар-инсектицидтер қолданылады. Ауыл шаруашылығында пестицидтерді қолдану қағидалары бұзылған кезде осы заттардың рұқсат етілген шекті концентрациясынан асатын мөлшерде тамақ өнімдеріне түсу қаупі туындайды. Осыған байланысты табиғи цеолиттерді пайдалана отырып, қоршаған орта объектілерінен, жануарлар мен өсімдіктер шикізаттарынан, тамақ өнімдерінен пестицидтердің қалдықтарын жоюға бағытталған ғылыми зерттеулер өзекті бағыт болып табылады. Фосфорорганикалық пестицидті кетіру үшін біз табиғи цеолит қолдандық. Цеолиттің пестицидке қатысты адсорбциялық қасиеттері белсендірілген көмірмен салыстыра отырып зерттелді. Осыған байланысты қоршаған орта объектілеріндегі, өсімдік және жануарлардан алынатын шикізаттардағы және тамақ өнімдеріндегі пестицидтердің құрамын төмендетудің ең перспективалы бағыты адсорбент ретінде цеолиттерді пайдалану болып табылады.

   Мақалада мал шаруашылығында фосфорорганикалық пестицидтердің қоректік тізбегі бойынша көшу процесін зерттеу кезіндегі зерттеу қортындылары келтірілген. Жануарлардың етіндегі осы ксенобиотиктің қалдық мөлшерін зерттеуге арналған отандық және ресейлік ғалымдардың бірнеше жұмыстары белгілі. Ауыл шаруашылығында өнімділікті арттыру үшін жоғары уытты қасиеттері бар, химиялық заттар-инсектицидтер қолданылады. Ауыл шаруашылығында пестицидтерді қолдану қағидалары бұзылған кезде осы заттардың рұқсат етілген шекті концентрациясынан асатын мөлшерде тамақ өнімдеріне түсу қаупі туындайды. Осыған байланысты табиғи цеолиттерді пайдалана отырып, қоршаған орта объектілерінен, жануарлар мен өсімдіктер шикізаттарынан, тамақ өнімдерінен пестицидтердің қалдықтарын жоюға бағытталған ғылыми зерттеулер өзекті бағыт болып табылады. Фосфорорганикалық пестицидті кетіру үшін біз табиғи цеолит қолдандық. Цеолиттің пестицидке қатысты адсорбциялық қасиеттері белсендірілген көмірмен салыстыра отырып зерттелді. Осыған байланысты қоршаған орта объектілеріндегі, өсімдік және жануарлардан алынатын шикізаттардағы және тамақ өнімдеріндегі пестицидтердің құрамын төмендетудің ең перспективалы бағыты адсорбент ретінде цеолиттерді пайдалану болып табылады.

   Қазіргі уақытта қалпына келтіретін және иммуностимуляциялық әсерге деген қажеттілік едәуір артты. Оларды өндіру үшін табиғи компоненттер қолданылады, олар ұзақ уақыт қолданылса да, адам ағзасында жағымсыз салдарлар тудырмайды. Экологиялық жағдайдың нашарлауы, созылмалы стресс, отырықшы өмір салты, теңгерімсіз тамақтану – бұл үнемі әсер ету кезінде дененің жалпы қарсыласуының төмендеуіне әкелетін факторлар. Нәтижесінде дененің жекелеген мүшелері мен жүйелерінің (тыныс алу, асқазан-ішек жолдары) аурушаңдығы жоғарылайды, гормоналды реттеу бұзылады, дененің иммунологиялық күштері төмендейді. Осыған байланысты иммундық тапшылықтың алдын-алу және емдеу үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктерден алынған биологиялық қоспалар әсіресе танымал. Шөптік препараттар синтетикалық аналогтардан жұмсақ терапиялық әсерімен, сондай-ақ айқын жанама әсерлерінің болмауымен жақсы ерекшеленеді. Эксперимент жүргізу үшін капсулаланған биологиялық белсенді қоспа (ББҚ) 2 сағат ішінде рН 2,0 асқазан сөлінің модельдік ортасына орналастырылды, содан кейін капсулалар 3 сағат ішінде рН 7,2 аш ішектің модельдік ортасына көшірілді. Бұл схема асқазан-ішек жолдарының моделіне еліктейді.

   Мақала сойылған жануарлардың қанын өңдеуде сұйық біртекті емес жүйелерді бөлу процесін қарқындату үшін тамақ өндірісінде қолданылатын криоконцентрациялау әдісін ет өндірісінде қолдану, яғни қан құрамындағы гемоглабинді төменгі температура арқылы биологиялық компонентерін өңдеу әдісі туралы баяндалады. Біздің елімізде қанды терең өңдеудің тиімді технологияларының болмауы салдарынан ет өңдеу кәсіпорындарында сойылған жануар қанының тек 3 % ғана өңделініп, қан шұжықтары мен жануарларға арналған жемшөптерді өндіру кезінде ғана қолданылуда.Қалған бөлігі өндіріс қалдығы ретінде кәрізге құйылады.Бұл экономикалық тұрғыдан тиімсіз ғана емес қоршаған ортаға зиян келтіреді.Өйткені қан патогенді микрофлораның дамуы үшін қолайлы орта болып табылады [1]. Бұл мәселені шешу үшін криоконцентрациялау әдісі қарастырылды. Бұл әдіс қанды тұтастай , яғни қан құрамындағы ақуызды физкалық және химиялық қасиеттерін бұзбай төменгі температурада өңдейді. Аталмыш әдіс бойынша сойылған жануар қанын өңдеуде біртекті емес жүйелерді яғни, гемоглабинді бөлу процесін қарқындату негізінде технологиялық сызба ұсынылды.

   Ет өнімдерінің ассортиментін кеңейту және сапасын жақсарту бағыттарының бірі-жануарлар мен өсімдіктер шикізатын кешенді пайдалану. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету азық-түлік өндірісінің негізгі талабы болып табылады. Ет және сүйек пастасы-бұл ірі қара малдың қабырға және омыртқа сүйектерін өңдеу арқылы алынған біртекті біртекті масса. Азық-түлік қалдықтары немесе шығындары азық-түлікті жеткізудің барлық кезеңдерінде пайда болады: ауылшаруашылық өндірісінен, өңдеуден, сақтаудан, тасымалдаудан, бөлшек саудадан тұтынуға дейін. Ет өңдеу саласының өзекті міндеттері шикізатты ұтымды пайдалану, халықтың дұрыс тамақтануы үшін қауіпсіздік сапасының талаптарына сәйкес келетін ет өнімдерінің ассортиментін кеңейту болып табылады. Азық-түлік қауіпсіздігінің микробиологиялық, физикалық және химиялық көрсеткіштері ГОСТ сәйкес нормативтік көрсеткіштермен реттеледі. Ет паштеттерін зерттеу және әзірлеу азық-түлік нарығының қазіргі жағдайы мен сұранысы жағдайында өзекті тақырып болып табылады.