Preview

Шәкәрім Университетінің Хабаршысы. Техникалық ғылымдар сериясы

Кеңейтілген іздеу
№ 2(6) (2022)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)
6-8 164
Аннотация

Мақалада қазіргі кездегі тамақтану өнімдерімен қамтамасыз ету мәселелері мен оларды шешу жолдарының бірі малтектес шикізаттардан алынған толыққұнды ақуыздардан тұратын ет өнімдерінің пайдалы тұстары баяндалған.

Ет өнімдерін өндіру барысында табиғи өсімдік шикізаттары, оның ішінде шырғанақ өнімінің адам ағзасына пайдалы заттарға бай перспективалы өнім көзі екені көрсетілен.

Шырғанақ өнімін ұнтақ ретінде котлетке арналған ет турасына қосу барысында оның физика-химиялық және құрылымдық-механикалық қаситтеріне әсері зерттеліп, нәтижесінде ет турамасына 4-5% шырғанақ ұнтағын қосқан оның қышқылдық ортасына жақсы әсер ететіні дәлелденіп, араластыру мен шектік ығысу кернеуіндегі өзгерістер көрсетілген.   

9-14 284
Аннотация

Мақалада әлеуметтік желілерді зерттеудің әдістері мен бағыттарын зерттеу нәтижелері келтірілген. Желі қатысушылары арасындағы байланыс пен өзара әрекеттесуді, олардың жіктелуін және мінез-құлықты болжауды анықтау үшін қолданылатын әлеуметтік медианы талдау әдістеріне қысқаша шолу берілген. Осы әдістердің көмегімен әлеуметтік желінің өзі, желілік желілер мен қауымдастықтар, жеке пайдаланушылар, ақпараттық хабарламалар, Пікірлер, сыртқы түйіндер сияқты объектілерді талдауға болады. Жұмыста әлеуметтік желілерді зерттеудің ең танымал бағыттары сипатталған: құрылымдық, нормативтік, ресурстық және динамикалық. Деректерді жинау проблематикасы, әлеуметтік желілерді талдау нәтижелерін қолдану саласы талданды. Әлеуметтік желілерді зерттеу бағыттарының көмегімен шешілетін міндеттер келтірілген. Сондай-ақ, әлеуметтік медианы зерттеуге пайдалы кейбір сипаттамалар ұсынылған, әлеуметтік медианы талдаудың әртүрлі модельдерінде қолданылатын әдістер мен алгоритмдер қысқаша сипатталған.

14-20 162
Аннотация

Зерттеудің өзектілігі ет және сүйек шикізатын азық-түлік мақсатында өңдеуде, сол арқылы ет өңдеу өнеркәсібінде қалдықсыз технологияны арттыруда. Мақалада етсүйек шикізатын ұнтақтауышта және микротартқышта ұсақтау арқылы тауық етсүйекті пастасын алу технологиясы сипатталған. Сүйек бөлшектерінің мөлшерін және тауық ет-сүйекті пастасының микроқұрылымын анықтау нәтижелері берілген. Зерттеу нәтижелерінен тауық ет-сүйекті пастасының құрамындағы сүйек бөлшектері белгіленген аралықта болатыны, оның ет өнімдерінің технологиясында қауіпсіз қолданылуына ықпал ететіндігі анықталды. Тауық ет-сүйекті пастасындағы сүйек қосындыларының құрамы 0,25 мм-ден аспайды, ал сүйек бөлшектерінің 90% -дан астамының мөлшері 0,1 мм-ден аспайды. Өлшеу нәтижелері бойынша сүйек бөлшектерінің орташа мөлшері 0,044 мм құрады.

Алынған тауық ет-сүйекті пастасын болашақта адамдар үшін қажетті және пайдалы элементтермен байытылған аралас ет өнімдерін (паштеттер, туралған жартылай фабрикаттар, ет қоспалары, пісірілген шұжықтар, шұжықтар, сарделектер және т.) өндіру үшін тағамдық қоспа ретінде пайдалануға болады. Ет-сүйекті пастасы қосылған ет өнімдерін өндіру ет өнімдерінің тағамдық құндылығын жақсартуға мүмкіндік береді

21-26 120
Аннотация

Автор Потенциометриялық титрлеу әдісіне негізделген амфотерлік криогельдердің құрамын анықтаудың қарапайым әдісін ұсынды. Талдауды орындау үшін күрделі жабдық пен қызметкерлердің жоғары біліктілігі қажет емес. Ұсынылған әдіс метакрил қышқылының сополимері мен диметиламиноэтил метакрилатының мысалында тиімділігін көрсетті. Криогель құрылымындағы қышқыл мен негізгі топтардың қатынасы әр түрлі кросс-байланыс дәрежесі бар айқаспалы сополимерлерге негізделген. 

26-30 246
Аннотация

Мақалада Агроөнеркәсіптік кешенде қауіпті улы химикаттарға жататын органикалық пестицидтерді, оның ішінде хлорорганикалық, фосфорорганикалық пестицидтерді қолдануды зерттеу бойынша зерттеу нәтижелері келтірілген.

Агроөнеркәсіптік кешенде пестицидтерді қолдану нормаларын бұзу ғана емес, қоршаған орта объектілеріне және адам денсаулығына кері әсерін тигізетінін атап өткен жөн. Шетелдік және отандық ғалымдардың зерттеулері көрсеткендей, пестицидтер тірі организмдерде жинақталу қабілетіне ие, олар өңделгеннен кейін топырақта және өсімдіктерде ұзақ уақыт сақталады, сонымен қатар пестицидтер зиянды объектілерде ұзақ және бірнеше рет қолданылған кезде олардың әсеріне төзімділік пайда болады. Ұзақ уақыт бойы пестицидтердің зиянды әсері олардың "топырақ – су – өсімдік – өнім" жүйесіндегі қатынастарын ескерусіз қарастырылды. Көптеген пестицидтер баяу ыдырауына байланысты топырақта сақталады және жер асты және жер үсті суларына түседі. Ұзақ уақыт қолдану нәтижесінде Биогеохимиялық тізбектегі пестицидтер жануарлардың тіндерінде жиналып, адам ағзасына енеді. Тіпті төмен дозада, бірақ пестицидтерді бірнеше рет қолданғанда, олар адам денсаулығы мен қоршаған ортаға үлкен қауіп төндіруі мүмкін.

30-33 195
Аннотация

Мақала Тұрғояқ көлінің суының ауыз суға жарамдылығын бағалауға арналған. Судың сапасы келесі гидрохимиялық көрсеткіштер бойынша бағаланды: BOD5, мұнай құрамы, су рН, мыс, мырыш, марганец және қорғасын қосылыстары. 2020 жылы судың рН, мыс қосындылары, қорғасыны бойынша көл суы белгіленген нормативтерге сәйкес екені анықталды. Көл суында темір мен мырыш нормаларының біршама асып кетуі байқалды. Сынамалардың 16,7%-ында көл суындағы мұнай өнімдерінің мөлшерінің артық болуы анықталды, бұл көлдің қорғалатын аумаққа жататын акваториясында антропогендік жүктеменің болуын көрсетеді. Тұрғояқ көлінің су сапасын зерттеу судың ауыз судың сапасына толық сәйкес келмейтінін көрсетті, әсіресе жазда, бұл су қоймасынан су қоймасына оңай тотыққан органикалық заттардың түсуінен болуы ықтимал.

33-37 154
Аннотация

Бұл жұмыста жарылғыш ацетилен-оттегі қоспасымен детонациялық оқпанды толтыру көлемінің әртүрлі мәндерінде алынған Ni-Cr-Al тозуға төзімді детонациялық жабындардың қасиеттерін зерттеу нәтижелері талқыланады. Алынған NiCr-Al детонациялық жабындарының қалыңдығы 214-288 мкм болды. Оқпан 40% жарылғыш газ қоспасымен толтырылған кезде, жабын жеткілікті тығыз емес, жеке бөлшектер арасындағы айқын шекаралар бар, бұл жеткіліксіз қыздыру мен бүріккіш ұнтақ бөлшектерінің үдеуінің нәтижесі болуы мүмкін. Оқпанды 50% толтыру кезінде жоғары микроқаттылық мәндері алынды. Жабындарды трибологиялық сынау нәтижелері детонациялық оқпанды жарылғыш қоспамен 60% - ға дейін толтыру көлемінде қолданылған жабынның басқа жабындарға қарағанда тозу дәрежесі төмен екенін көрсетті. Детонациялық оқпанды толтыру көлемінің 50% кезінде массаның жоғалуы басқа жабындарға қарағанда аз екенін көруге болады.

38-42 156
Аннотация

Бұл мақалада ұшқышсыз ұшатын аппараттардың тарихы және олардың қазіргі әлемде қолданылу салалары туралы негізгі ақпарат берілген. Оларды тек әскери мақсатта ғана емес, азаматтық мақсаттарда да қолдануға болады, адамдарға бірқатар міндеттерді орындауға көмектеседі, мысалы: азық-түлік немесе дәрі-дәрмек жеткізу; карталар мен маршруттарды құрастыру; төтенше жағдайлардан кейін адамдарды іздеу, жету қиын жерлерде ату. Бұл құрылғылардың функционалдығы кеңейіп келеді, әзірлеушілер алғашқы медициналық көмек көрсете алатын немесе қысқа мерзімде шалғай елді мекендерге қажетті дәрі-дәрмектерді жеткізе алатын медициналық дрондардың таңғажайып үлгілерін жасап қойған; және су өткізбейтін беті бар және тұрғындарының су астындағы өмірін түсіретін аква дрондар. Карталарды жасау кезінде дрондар маңызды рөл атқарады, олардың арқасында аймақтың үш өлшемді карталары жасалады. Көптеген навигациялық жүйелер оларға берілген аумақты зерттейтін алдын ала бағдарламаланған дрондардың арқасында маршруттау бағдарламаларын жасайды. Футурологтар заманауи технологиялардың барлық мүмкіндіктері тиісті деңгейде дамымағанына сенімді. Ал дрондар да ерекшелік емес, олардың әлеуеті мен мүмкіндіктері әлі де жетілдірілетін болады. 

42-46 173
Аннотация

Мақалада зертханалық жабдықтарды кешенді пайдалану үшін практикалық және зертханалық жұмыстарды орындауды ұйымдастырудың таратылған жүйесін әзірлеу қарастырылады.

Оқу бағыты бойынша мамандықты игеруден оқуға көшу білім алушылардан өндірістік құзыреттіліктің үлкен көлемін алуды, ал оқу орнынан білуді, ал ең бастысы оларға осындай мүмкіндік беруді талап етеді. Өндірістік құзыреттілікті алу және дамыту саласында оқу үдерісін ұйымдастырудың жаңа тәсілін жасау бағыттарының бірі оқу орнында бар зертханалық жабдықтарды пайдалану тәсілін өзгерту болып табылады.

Бұл мақалада бүкіл жүйенің ядросының рөлін орындайтын compactRIO-9035 модульдік контроллері бар таратылған жүйе ұсынылған. Зертханалық жабдықтан контроллерге деректерді беру Arduino UNO платформасы арқылы орындалады. Arduino Uno платформасы концентратор/интерфейс түрлендіргіш рөлін атқарады.

Бұл жүйе білім алушыларға зертханалық жабдықтарды кешенді пайдалануға және мамандық бойынша пәндерді кешенді зерттеуге мүмкіндік береді.



ISSN 2788-7995 (Print)
ISSN 3006-0524 (Online)
X