ТАБИҒИ КРАХМАЛДАРДАН ЖАСАЛҒАН ЖОҒАРЫ САПАЛЫ ЖЕУГЕ ЖАРАМДЫ ПЛЕНКАЛАРДЫ ЖОБАЛАУ: ТОСҚАУЫЛДЫҚ, МЕХАНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕРІГІШТІК ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Бұл зерттеу жүгері, картоп, бидай, күріш және кассава сияқты бес түрлі крахмал түрінен тағамдық пленкалар дайындау және олардың физика-химиялық қасиеттерін бағалауға бағытталды. Пленкалар тағамдық глицерин, сорбит және ксилит сияқты үш түрлі пластификатормен дайындалды. Фильмдер тұрақты концентрациялы крахмал суспензиясынан құйылып, белгілі бір температурада кептірілді. Содан кейін су буының өткізгіштігі (WVP), созылу беріктігі (TS), үзілу кезіндегі ұзару (E%) және суда ерігіштігі сияқты көрсеткіштер зерттелді.

Нәтижелер көрсеткендей, крахмалдың түрі мен қолданылған пластификатор пленкалардың барлық қасиеттеріне айтарлықтай әсер етеді. Сорбитпен немесе ксилитпен дайындалған күріш пен картоп крахмалы негізіндегі пленкалар төмен WVP және жоғары механикалық беріктік көрсетті. Ал глицеринмен дайындалған кассава және жүгері крахмалдары икемділігі жоғары, бірақ суға төзімділігі мен беріктігі төмен пленкаларға әкелді.

Осылайша, крахмал мен пластификатордың дұрыс үйлесімі арқылы тағамдық орамаларға арналған биологиялық ыдырайтын пленкалардың қасиеттерін мақсатты түрде реттеуге болады. Бұл зерттеу Қазақстанда қолжетімді крахмал көздерін пайдалана отырып, экологиялық таза орау материалдарын әзірлеуге ғылыми негіз береді.

1. Increasing the Efficiency of Multilayered Silicate Melt / D. Dimonie et al // Incorporation into Starch-Based Polymeric Matrices. ‒ 2024. ‒ T. 8, № 2. ‒ Р. 72.

2. The Biodegradability of Plastic Products for Agricultural Application / Е. Domínguez-Solera et al // European Regulations and Technical Criteria. ‒ 2025. ‒ T. 7, № 1. ‒ Р. 11.

3. Dulambayeva R. Development of the Organic Market to Ensure Food Security in Kazakhstan / R. Dulambayeva. ‒ 2024.

4. Mulching as a sustainable water and soil saving practice in agriculture: A review / H.S. El-Beltagi et al. ‒ 2022. ‒ T. 12, № 8. ‒ Р. 1881.

5. Fadeeva Z. Unlocking circular economy for prevention of marine plastic pollution: An exploration of G20 policy and initiatives / Z. Fadeeva, R.J.J.o.E.M. Van Berkel. ‒ 2021. ‒ T. 277. ‒ Р. 111457.

6. The influence of amylose and amylopectin characteristics on gelatinization and retrogradation properties of different starches / Н. Fredriksson et al. ‒ 1998. ‒ T. 35, № 3-4. ‒ Р. 119-134.

7. Gillmore A. Effects of climate, depth, and exposure history on the degradation of biodegradable plastic mulch fragments in soil under field-relevant conditions.

8. Supramolecular modification of sustainable high-molar-mass polymers for improved processing and performance / D. Görl et al. ‒ 2025. ‒ T. 16, № 1. ‒ Р. 217.

9. Engineering / W. Gu et al // Recent progress in robust regenerated soy protein film. ‒ 2024. ‒ T. 309, № 1. ‒ Р. 2300224.

10. Reports. A Review on Conservation Agriculture / S. Gulaiya et al // Challenges, Opportunities and Pathways to Sustainable Farming. ‒ 2025. ‒ T. 31, № 1. ‒ Р. 97-107.

11. Gupta R.K. Physical action of nonthermal cold plasma technology for starch modification / R.K. Gupta, P. Guha, P.P. Srivastav. ‒ 2024. ‒ Р. 100011.

12. Cost – benefit analysis of mulch film management and its policy implications in northern / A. China Hao et al. ‒ 2024. ‒ T. 14, № 7. ‒ Р. 1081.

13. Hoover R. The impact of heat-moisture treatment on molecular structures and properties of starches isolated from different botanical sources / R. Hoover // J. C. r. i. f. s., nutrition. ‒ 2010. ‒ T. 50, № 9. ‒ Р. 835847.

14. Ultrasound-based micro-/nanosystems for biomedical applications / Н. Huang et al // J. C. R. ‒ 2024. ‒ T. 124, № 13. ‒ Р. 8307-8472.

15. Huang X. Effects of ultrasonic and ozone modification on the morphology, mechanical, thermal and barrier properties of corn starch films / X. Huang, L. Chen, Y. Liu // J. F. H. ‒ 2024. ‒ T. 147. ‒ Р. 109376.

16. Sciences M. Recent advancements in the tailoring of nanomaterials via microwave-assisted synthesis: a comprehensive review / A. Jabbar Khan et al // J. C. R. i. S. S. ‒ 2024. ‒ Р. 1-24.

17. Kasaai M.R. Biopolymers as Fillers of Biopolymer Matrices to Fabricate Green Nano-composites for Food Coating and Packaging: A Review / M.R. Kasaai // J. H. o. N. ‒ 2025. ‒ Р. 1-14.