ТҮЙЕ СҮТІ МЕН ШҰБАТТЫҢ МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІН ЗЕРТТЕУ

Түйе сүті мен шұбат – ферменттелген түйе сүтінен дайындалатын өнім – өздерінің пайдалы қасиеттерінің арқасында Орталық Азия, Африка және Таяу Шығыс елдерінде дәстүрлі түрде тұтынылатын маңызды тағамдық өнімдерге жатады. Бұл өнімдер зат алмасуды жақсартуға және иммундық жүйені қолдауға оң әсер етеді. Алайда, әсіресе шикі түрінде қолданылғанда, олардың микробиологиялық қауіпсіздігі өзекті мәселе болып қалуда. Осы зерттеудің мақсаты – әртүрлі маусымдарда жиналған түйе сүті мен шұбаттың микробиологиялық қауіпсіздігін бағалау. Зерттеу барысында төрт сынама талданды, оларда патогенді микроорганизмдерді анықтау үшін CompactDry, Palcam және Брайед-Паркер орталарында микробиологиялық әдістер қолданылды. Escherichia coli, Listeria monocytogenes және Staphylococcus aureus бактерияларына талдау жүргізілді. Көптеген үлгілерде патогендер анықталмаған, бұл өнімдердің жақсы санитарлық күйде екенін көрсетеді. Дегенмен, қыркүйекте алынған бір шұбат үлгісінен Listeria monocytogenes анықталуы тұтынушылар денсаулығына төнетін ықтимал қауіп бар екенін көрсетеді. Бұл нәтижелер түйе сүті мен шұбатты өндіру және сақтау барысында микробиологиялық бақылауды, пастеризацияны және санитарлық нормаларды сақтау қажеттілігін дәлелдейді. Бұл өнімдердің микробиологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету халық денсаулығы, әсіресе осал топтар үшін аса маңызды.

1. Benkerroum, N. (2013). Traditional fermented foods of North African countries: technology and food safety challenges with regard to microbiological risks. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 12(1), 54-89.

2. Kebede, A., Dubey, B., & Forslund, A. (2021). Fermented camel milk and its health benefits: A review. International Dairy Journal, 114, 104944.

3. Konuspayeva, G., Faye, B., & Loiseau, G. (2009). The composition of camel milk: A meta-analysis of the literature data. Journal of Food Composition and Analysis, 22(2), 95-101.

4. Mohammed, M. A., & Abd El-Aziz, S. M. (2019). Microbiological quality of camel milk and camel products: A review. African Journal of Microbiology Research, 13(24), 428-437. https://doi.org/10.5897/AJMR2019.9149

5. Fahmy, H. A., & Aziz, M. S. (2020). Detection of Listeria monocytogenes in camel milk and its products: a potential public health risk. Journal of Food Safety, 40(1), e12730. https://doi.org/10.1111/jfs.12730

6. Hassan, S. M., & Mohamed, S. M. (2021). Prevalence and antimicrobial resistance of Salmonella spp. in camel milk and camel meat: A review. Veterinary World, 14(5), 1201-1207. https://doi.org/10.14202/vetworld.2021.1201-1207

7. Hamouda, R. A., & Abou-Bakr, A. (2020). Microbial safety of camel milk and its products: A review of the potential risks of pathogenic microorganisms. Food Control, 108, 106808. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2019.106808

8. Al-Dosary, M. A., & Asiri, S. M. (2018). Staphylococcus aureus contamination in camel milk: Prevalence and antimicrobial resistance. Journal of Dairy Science, 101(10), 8963-8969. https://doi.org/10.3168/jds.2018-14783

9. Zaki, S. A., & El-Masry, K. A. (2022). Detection of Escherichia coli and other foodborne pathogens in raw camel milk in Egypt. Foodborne Pathogens and Disease, 19(5), 348-355. https://doi.org/10.1089/fpd.2021.3021

10. Jay, J. M., & Loessner, M. J. (2014). Modern Food Microbiology (8th ed.). Springer.

11. Yassir, M. S., & El-Diasty, M. A. (2020). The microbiological safety of camel milk: An overview. Food Research International, 137, 109661. https://doi.org/10.1016/j.foodres.2020.109661