МАЙҚАН БАЛЫҚТАРЫНЫҢ ТАҒАМДЫҚ ЖӘНЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ

Бұл мақалада лосось тұқымдас балықтарға жататын майқан балығының жалпы химиялық құрамы, май қышқылдық құрамы және орташа өлшемдері мен салмағы жайлы зерттеу жұмысының нәтижелері келтірілген. Сонымен қатар, май қышқылдық құрамында қаныққан, моноқанықпаған және полиқанықпаған май қышқылдарының үлестері зерттелінді. Марқакөл көлінен ауланған бес түрлі майқан балықтарының салмағы мен ұзындықтары, ені және диаметрлік мөлшерлері өлшене отырып, химиялық құрамы, энергетикалық құндылығы және де май қышқылдық құрамдарын анықтау үшін «Нутритест» ЖШС сынақ зертханасында жүргізілді. Зерттелген балық үлгілерінің орташа салмғағы – 1050 г құраса, ұзындығы – 40,4 см, диаметрі – 24,6 см құрады.

Зерттеу жұмыстарының нәтижелері көрсеткендей, майқан балығының құрамындағы ақуыз мөлшері 18-22% аралығында, ал май үлесі 6-8%-ды құрайды, бұл оны пресервілер өндірісінде жоғары тағамдық құндылығы бар өнім ретінде ерекшелейді. Сонымен қатар, адам ағзасына аса пайдалы болатын моноқанықпаған май қышқылдарының үлесі 50,503%-ды, полиқанықпаған май қышқылдарының үлесі 14,952±1,5%-ды құрады. Майқан балығында моноқанықпаған май қышқылдарының үлесінің жоғары болуы оның тағамдық және биологиялық құндылығын көрсетеді. Бұл май қышқылдары ағзадағы «жақсы» холестериннің (HDL) деңгейін жоғарылатып, «жаман» холестериннің (LDL) мөлшерін төмендетеді, жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алуға көмектеседі.

лосось тұқымдас балықтары, майқан балығы, тағамдық құндылық, май қышқылдары, полиқанықпаған май қышқылдары.

1. Боева Н.П. Показатели качества и биологическая ценность жиров морских млекопитающих / Н.П. Боева, М.С. Петрова, Ю.А. Баскакова // Труды ВНИРО. – 2017. – Т. 168. – С. 198-208.

2. Шепелев А.Ф. Товароведение и экспертиза продовольственных товаров / А.Ф. Шепелев, И.А. Печенежская. – М.: Изд-во «Мир», 2004. – 530 с.

3. Григорьев А.А. Введение в технологию отрасли. Технология рыбы и рыбных продуктов / А.А. Григорьев, Г.И. Касьянов. – М.: Колос, 2008. – 112 с.

4. Золотов А.П. Экология и поведение тихоокеанских лососей / А.П. Золотов. – Владивосток: Дальнаука, 2000. – 256 с.

5. Hvas M. Fish welfare in offshore salmon aquaculture / M. Hvas, O. Folkedal, F. Oppedal // Reviews in Aquaculture. – 2021. – Т. 13, № 2. – Р. 836-852.

6. Jonsson B. Cultured Atlantic salmon in nature: a review of their ecology and interaction with wild fish / B. Jonsson, N. Jonsson // ICES Journal of Marine Science. – 2006. – Т. 63, № 7. – Р. 1162- 1181.

7. Баймуканов М.Т. Нерестовое поведение Маркакольского ленка / М.Т. Баймуканов // Вопросы ихтиологии. – 1996. – Т. 36, № 4. – С. 558-560.

8. Прокопов К.П. ПВО Рыбы Восточного Казахстана: монография / К.П. Прокопов, Д.А. Тагаев. – Усть-Каменогорск: ТОО «ВКПК АРГО», 2017. – 114 с.

9. Прокопов К.П. Ихтиофауна Восточного Казахстана (Круглоротые костные рыбы. Cyclostomatoosteichthyes): монография / К.П. Прокопов, Л.А. Федотова, Е.В. Куликов. – Усть-Каменогорск: ВКГУ им. С. Аманжолова, 2006. – 132 с.

10. Асылбеков С.Ж. Биологическое обоснование: водоем Маркакольского государственного природного заповедника / С.Ж. Асылбеков, Т.Т. Баракбаев, А.М. Касымжанов. – Усть-Каменогорск: ТОО «Научно-производственный центр рыбного хозяйства».

11. Fatty acid profile, physicochemical composition, and sensory properties of Atlantic salmon fish (Salmo salar) during different culinary treatments / N.S. Fomena Temgoua et al // Journal of Food Quality. – 2022. – Т. 2022, № 1. – Р. 7425142.

12. Omega‐3 long‐chain polyunsaturated fatty acids in Atlantic salmon: Functions, requirements, sources, de novo biosynthesis and selective breeding strategies / Z. Zhang et al // Reviews in Aquaculture. – 2024. – Т. 16, № 3. – Р. 1030-1041.

13. Мельников С.Д. Технология переработки рыбы и морепродуктов: учебное пособие / С.Д. Мельников, Ю.М. Левин. – СПб.: ГИОРД, 2012. – 416 с.