ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ ШАБЫНДЫҚТАРДЫ ҚҰРУДЫҢ АГРОЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ

Мақалада соңғы 13 жылда 64 жылдық ұзақ мерзімді шабындық шөптер, тыңайтылмаған фонда және тыңайтқыштармен теңгерімсіз қосымша қоректендірілмеген кезінде дәнді дақылдардың құрамы 80%-ды құрайтын жайылымдық түрге айналып, оның ішінде 61%-ын қызыл бетеге алған зерттеулер нәтижелері келтірілген. NРK фонында шабындық түрдегі шөп шабындықтары сақталды, онда шалғындық түлкіқұйрықтың шөптегі құрамы 74%-ға жетеді, ал азот тыңайтқыштарының жоғары мөлшерінде (N180 ) қылтықсыз арпабас 40%-ға дейін жетті. Регрессивтік сукцессия нәтижесінде қалыптасқан шабындық шөптердің өнімділігі 3,6-5,8 т/га құрады, прогрессивтік кезінде − 6,3-8,4 т/га құрғақ зат алынды. Ұзақ мерзімді шабындықты құру үшін күрделі шығындар қалыптасқан баға түзілу жағдайында 9-10 мың рубль/га құрайды және 1-2 жылда өтеледі. Ұзақ мерзімді шабындықтарды күтіп ұстау және пайдалану режимі капиталды салымдарды 6,8-10 есе үнемдеп олардың жоғары өнімділігін (3,2-5,8 мың азықтық бірліктер/га) қамтамасыз етеді.

1. Вильямс В.Р. Луговодство и кормовая площадь. М.: ОГИЗ Сельхозгиз, 1941. – 196 с.

2. Дмитриев А.М. Луговодство с основами луговедения. М.:Сельхозиздат, 1949. – 480с.

3. Иванов Д.А. Культурные пастбища. Л.: Лениздат,1967. – 159с.

4. Ресурсосберегающие технологии поверхностного улучшения сенокосов и пастбищ (Рекомендации). – М. 2007. – 62с.

5. Кутузова А.А. Перспективные ресурсосберегающие технологии в луговодстве 21 века / Кормопроизводство: проблемы и пути решения. ГНУ ВНИИК. – 2007. – С. 31-37.

6. Кулаков В.А., Щербаков М.Ф. Влияние удобрении на продуктивность долголетних пастбищ и плодородие почвы. // Земледелие. 2011. № 3. – С. 220-224.

7. Тебердиев Д.М., Родионова А.В. Видовой состав и продуктивность долголетних агрофитоценозов. / Многофункциональное адаптивное кормопроизводство. − М, 2011. – С.60-68.

8. Кутузова А.А., Тебердиев Д.М., Родионова А.В. Эффективность антропогенных затрат и природных факторов на долголетнем сенокосе. // Кормопроизвадство. – 2016. №10. – С. 8-12.

9. Справочник по кормопроизводству. 5 изд. перераб. и дополн. / Под редак. В.М. Косолапова, И.А.Трофимова. – М. Россельхозакадемия, − 2014. – 715 с.

10. Тебердиев Д.М., Кулаков В.А. Родионова А.В. Продуктивный потенциал и качество корма сенокосов и пастбищ. // Животноводство России. − 2010. №10. – С 45-50.