ҚАНТ СОРГОСЫН ӨСІРУДЕ ТОПЫРАҚ ЖӘНЕ ТҰҚЫМДЫ ЕГІСКЕ ДАЙЫНДАУ ӘДІСТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Мақалада сорго өсімдігін өсіруде топырақ және тұқымды егіске дайындау әдістерін пайдалану керектігі қарастылылады. Құмайды өсіру кезінде дәстүрлі технология бойынша тазалау жұмыстарынан соң соқамен 7-8 см тереңдікте тырмалау арқылы топырақты өңдеу қажет. Содан соң 10-15 күн өткеннен кейін 25-27 см тереңдікке дейін жер жыртылады. Көктем мезгілінде топырақты өңдеу жұмыстары егістік өрістерін тырмалау арқылы тегістеуді қамтиды.

Қазақстанда негізінен құрғақшылыққа төзімді мәдениеттің сорттары Қазақстанның оңтүстігіне, батысына және шығысында аудандастырылады. Бірақ екі жылдан бері Солтүстік Қазақстанның оңтүстік қара топырақтары мен қоңыр топырақтары үшін астық құмырсқасының сортын құру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бұл бағыттың перспективалығы жартылай құрғақ және құрғақ дала егіншілік аймақтарындағы егіс алқаптарын кеңейтудің әлемдік үрдісімен дәлелденеді.

Осыған байланысты әлемнің түрлі елдерінен келген сорго бастапқы материалының кең әлеуетін зерттеу және оны селекциялық процеске тарту өте өзекті, теориялық және практикалық маңызы зор. Біздің елімізде, құрлықтық климат жағдайында, оның аумағының жартысынан астамы құрғақшылыққа ұшыраған кезінде, ауыл шаруашылығы дақылдары өнімділігінің жылдар бойынша қатты ауытқуы байқалады. Дәнді дақылдар арасында құрғақшылыққа төзімділігі жоғары және тұздылығымен құмай бөлінеді,бұл оның жыл бойғы түсімінің жоғары тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Арамшөптермен күрес кезінде механикалық әдіс қымбатқа түседі және көбіне пайдасыз болады. Химиялық әдісте топырақты егіске күзгі және көктемгі дайындауда глифосат-құрамды препараттарды қолдануға негізделген.

1. Жукова, М.П. Селекционная работа с сорговыми культурами /М.П. Жукова А.Н. Абалдов //Кукуруза и сорго. − 2004. − № 5. − С. 14-17.

2. Клепко, Ю.Н. Новые сорта зернового сорго /Ю.Н. Клепко, Н.И. Андрющенко, О. А. Лупшина //Кукуруза и сорго- 2006. − № 5. − С. 17-18.

3. Кравцов, В.А. Сорго - перспективная культура для кормопроизводства /В.А. Кравцов, Н.М. Котова //Кукуруза и сорго. − 2004. − № 6. − С. 21-22.

4. Смиловенко, Л.А. Наследование качественных признаков у гибридов сорго //Кукуруза и сорго- 2002. − № 5. − С. 15-17.

5. Кравцов, В.А. Влияние минеральных удобрений на урожаи и качество зеленой массы сахарного сорго // Кукуруза и сорго. − 2004. № 5. − С 2122.

6. Кравцов, В.А. Сорго перспективная культура для кормопроизводства /В.А. Кравцов, Н.М. Котова //Кукуруза и сорго. − 2004. − № 6 − С. 21-22.

7. Мухаметов, Э.М. Технология производства и качество продовольственного зерна / Э.М. Мухаметов, М.А. Казанина, Л.К. Туликова., О.Н. Макасеева. Минск «Дизайн − ПРО», 2001. − С.56-60.

8. Куришбаев, А.К. Основные направления зернового производства в Республике Казахстан. Развитие идей почвозащитного земледелия в новых социоэкономических условиях. – АстанаШортанды.2003. − С. 28-38.

9. Э.А.Шишкова, Л.И.Войно «Методические рекомендации к выполнению самостоятельной работы по курсовому и дипломному проектированию предприятий биотехнологической промышленности» − ч.1, ч.2 М: «МГУПП», 2004.

10. Воробьев, Л. И. Техническая микробиология. − М.: Высшая школа, 1987. − 94 с.