ЖАНУАРЛАР СҮТІ АҚУЫЗДАРЫНЫҢ САПАЛЫ ПОЛИМОРФИЗМІНІҢ СИПАТТАМАСЫ

Мақала полиморфизмді − табиғатта кең таралған құбылыс ретінде және дененің биохимиялық жүйелерін қоса алғанда түрлі ерекшеліктерді қамтуды зерттеуге арналған. Ол кезкелген популяцияда бірнеше фенотиптік күйлерде байқалады, бұл көптеген аллелдер мен белгілі бір локусқа байланысты болады.

Сүт ақуыздарының полиморфизмі бойынша алғашқы жұмыстар 1955-1957 жылдарда көрсетілген, Р. Ашаффенбург және И. Друри A мен B бета-лактоглобулиннің түрлері болуын бірінші болып анықтады.

Бір, екі және үш лактациялар кезінде жеке сиырларда бета-лактоглобулиннің түрлерін анықтау, сонымен қатар, олардың түрлері берілу сипатын айқындаумен, авторлар мынадай қорытындыға келді, онда бета-лактоглобулиннің синтезі генетикалық түрге негізделеді. Осы локуспен бақыланатын ақуыздарды синтездеуді зерттеу нәтижесінде анықталғандай, ол екі автосомдық кодономдық аллель гендері мен А, В синтезделеді, бұл өзгерістер зерттелген жануарлар тектерінде байқалған. Көптеген тұқымдас жануарларда B аллелі А аллельге қарағанда концентрациясы жоғары болады. Нәтижесінде, ұрпақты болу кезінде анықталған генотиптерді пайдалану жануарлардың өнімділік және селекциялық қасиеттерін жақсартуға әсер етеді. Бета-казиннің қалыптасқан генотиптерінің екеуі АА және АВО 92,26% жағдайда АА бета-казеин анықталған.

1. Богданов Л.В., Погоняйло Д.И., Зотова З.С. Сравнительное электрофоретическое изучение наследственных вариантов белков молока ряда видов млекопитающих. – В кн.: Проблемы экспериментальной генетики. Минск. 1992. − 293-300 с.

2. Колесник Н.Н., Сокол В.И. Иммуногенетические системы в селекции животных. Киев, Урожай, 1992. − 120 с.

3. Медведева Н.В. Типы -лактоглобулина молока и продуктивность крупного рогатого скота. – Сб.науч. трудов Беларусской с.-х. академии. 1992. − 44-50 с.

4. Покалов В.П. Некоторые результаты изучения полиморфизма белков сыворотки крови и молока коров красной степной породы на Кубани. – В кн.: Материалы 3-ей конф. молодых ученых по генетике с.-х. животных. Л., 1993. − 151-153 с.

5. Томме А.А. Генетический полиморфизм-лактоглобулинов и казеинов и возможности его использования в селекции пород крупного рогатого скота в Эстонской ССР.Автореф. дис. на соиск. учен. степени канд. с.-х. наук. Тарту, 1992. − 27 с.