АЙҚЫН ЕМЕС ЛОГИКА НЕГІЗІНДЕ РЕАКТОРЛЫҚ БЛОКТЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ

Мақалада мұнай өңдеу зауытының (МӨЗ) каталитикалық крекинг қондырғысының реакторлық – регенераторлық блогында жүргізілген эксперименттің нәтижелері келтірілген. Нақты химиялық-технологиялық жүйелердің (ХТС) жұмыс режимдерін басқару мәселелерін шешу үшін математикалық модельдерді жасау кезінде бастапқы ақпараттың жетіспеушілігі мен түсініксіздігіне байланысты белгісіздік проблемалары жиі туындайды. Процестің тиімділігін арттыру үшін крекинг процесінің негізгі параметрлерінің өндірілетін өнімнің – катализаттың саны мен сапасына әсері зерттелді. Зерттеулер мен жиналған сандық және сапалық ақпаратты өңдеу нәтижелері бойынша реактордың статистикалық және құрамдастырылған модельдері құрылды және мыналарды: крекинг реакторы температурасының катализаттың шығуына және катализатордың тұрақтылығына әсерін; шикізатты беру жылдамдығының катализаттың саны мен сапасына әсерін (октандық Сан) сипаттайтын лингвистикалық модельдер қалыптастырылды.

1. Сейтенова Г.Ж., Назарова Г.Ю., Ивашкина Е.Н., Иванчина Э.Д., Бурумбаева Г.Р. Определение технологического режима работы установки каталитического крекинга комплекса КТ-1/1 для увеличения выхода жирного газа и бензина. // Материалы международной конференции молодых ученых, магистрантов, студентов и школьников «XVI Сатпаевские чтения» – 2016 (Том 24). – г. Павлодар. – С. 164-172.

2. G.Y. Nazarova, G.R. Burumbaeva, G.J. Seytenova. The testing of a kinetic model of catalytic cracking in the “C-200” section of the KT-1/1 installation of oil refining plants in Kazakhstan – Химия и химическая технология в XXI веке : материалы XVII Международной научно-практической конференции студентов и молодых ученых, имени профессора Л.П. Кулёва, посвященной 120-летию Томского политехнического университета (г. Томск, 17-20 мая 2016 г.) / Томский политехнический университет. – Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2016. – С. 513–515.

3. Оразбаев Б.Б., Оспанов Е.А., Оразбаева К.Н., Курмангазиева Л.Т. Гибридный метод разработки математических моделей химико-технологической системы в условиях неопределенности. Математическое моделирование. 2017. Т. 29. № 4. С. 30-44.

4. Aliyev R. A., Tserkovny A. E., Mamedova G. A. Production control with fuzzy source information. Moscow. Atomenergoizdat. Publ., 1991. Pages: 241.

5. Rykov A.S. Sistemnyj analiz: Modeli i metody prinyatiya resheni i poiskovoi optimizaci. – M.: MISiS Publ., 2009., Pages: 608.

6. Dzhambekov A.M., Sherbatov I.A. Control of catalytic reforming process based expert information. System. Methods. Technologies. 2014 – № 4, Р. 103-111.

7. Rykov A.S., Orazbaev B.B., Kuznetsov A.C. A Fuzzy sets application for modelling and control of rectification technology. Preprints IFAC, International Symposium ADCHEM’ 91. Toulouse, 1991. Р. 95-99.

8. Shtovba S. D. Design of fuzzy systems by means of Matlab. Moscow. 2007

9. http://www.matlab.ru в разделе Fuzzy Logic Toolbox