«КИЁМА» ЖЕМІС-КӨКӨНІС-ЖИДЕК ДЕСЕРТІНІҢ ОРГАНОЛЕПТИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ МЕН МИНЕРАЛДЫҚ ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ

Бұл мақалада «Киёма» жеміс-көкөніс-жидек десертінің органолептикалық көрсеткіштері мен минералдық құрамын зерттеу нәтижелері келтірілген.
Бұл зерттеудің мақсаты – өсімдік тектес компоненттер комбинациясы негізінде функционалдық мақсаттағы «Киёма» жеміс-көкөніс-жидек десертінің рецептурасын және оңтайлы технологиясын әзірлеу. Жемістер мен көкөністер негізіндегі табиғи десерттерді (мысалы, Киёма) ілгерілету аз пайдалы тәтті өнімдерді алмастырған жағдайда тамақтану құрылымын жақсартуға ықпал етуі мүмкін.
Жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша, өсімдік шикізаты негізінде әзірленген «Киёма» жеміс-көкөніс-жидек десерттері жоғары тұтынушылық сипаттамаларға ие екені дәлелденді. Органолептикалық бағалау нәтижесінде бес рецептуралық үлгінің барлығы жоғары ұпай жинады (орташа 4,75 балл), ал № 5 үлгісі ең жоғары – 5,0 балл нәтижесін көрсетті.
Минералдық құрамды талдау маңызды макро- және микроэлементтердің (калий, магний, кальций, фосфор, алюминий және кремний) бар екенін көрсетті. Бұл десерттерді күнделікті рациондағы минералды заттардың ықтимал көзі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Рецептураға қауын шырынын енгізу өнімдегі жалпы қант мөлшерін азайтып қана қоймай, оның функционалдық қасиеттерін арттырды.
Десертті өндірудің әзірленген технологиялық схемасы өсімдік текті биологиялық белсенді қосылыстардың максималды сақталуын қамтамасыз етіп, оларды дайындау үдерісінде термиялық бұзылуын барынша азайтуға мүмкіндік беретіні анықталды.

1. Гаврилюк Н.П. Разработка функциональных десертов на основе растительного сырья / Н.П. Гаврилюк, И.В. Ковальчук, А.С. Мартынюк // Вестник Брянского государственного аграрного университета. – 2020. – № 2(58). – С. 74-79.

2. Садыкова А.М. Перспективы использования дикорастущих ягод в производстве функциональных продуктов / А.М. Садыкова // Пищевая промышленность Казахстана. – 2022. – № 1. – С. 45-49.

3. Филимонова Н.А. Разработка рецептуры фруктово-ягодного десерта в условиях развития АПК Волгоградской области / Н.А. Филимонова, И.А. Бочкова, Л.В. Андреенко, Л.А. Минченко // Известия НВ АУК. – 2023. – № 3(71).

4. Ахметова С.В. Особенности пищевых приоритетов городского населения Казахстана в отношении высокогликемических и жиросодержащих продуктов / С.В. Ахметова, С.П. Терехин // Нутрициология и общественное здоровье. – 2015. – № 2. – С. 45-49.

5. Бобожонов Ш. Бухоро ҳолвагарлик ҳунари анъаналари / Ш. Бобожонов // Information Library Magazine «INFOLIB». – 2025. – № 2.

6. Analysis of the Food Consumption Mode and Its Influencing Factors in Kazakhstan / Y. Liang et al // Journal of Resources and Ecology. – 2020. – Vol. 11, № 1. – P. 121-127. https://doi.org/10.5814/j.issn.1674-764x.2020.01.012.

7. Fruit and vegetable consumption and its socio-demographic determinants among the adult population of Kazakhstan / G. Albuquerque et al // International Journal of Public Health. – 2022. – Vol. 67. – Article 1604558. – https://doi.org/10.3389/ijph.2022.1604558.

8. ICE – Italian Trade Agency. Kazakhstan: рост потребления фруктов и сахара в 2024 году [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://www.ice.it/it/news/notizie-dal-mondo/283382. – (дата обращения: 31.07.2025).

9. Helgi Library. Kazakhstan – Fruit Consumption [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://www.helgilibrary.com/indicators/fruit-consumption-total/kazakhstan/. – (дата обращения: 31.07.2025).

10. Эпидемиология питания казахстанской популяции / Л.М. Жамалиева и др. // Медицина. – 2019. – № 4. – С. 38-48. https://doi.org/10.31082/1728‐452X‐2019‐202‐4‐38‐48.