БАЛАЛАР МЕН ЖАСҾСПІРІМДЕРДІҢ КАРДИОРЕСПИРАТОРЛЫҚ ЖҤЙЕСІНІҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ МҤМКІНДІКТЕРІН КЕҢЕЙТУ ҤШІН ГИПОКСИЯЛЫҚ-ГИПЕРКАПНИЯЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

   Мақалада антропогендік ӛзгерген қолайсыз ортада ӛмір сүретін балалар мен жасӛспірімдердің тыныс алу және жүрек-тамыр жүйесінің кӛрсеткіштеріне ДМП тренажерының кӛмегімен жасалынатын гипоксиялық-гиперкапникалық жаттығудың әсері қарастырылады. Экологиялық қолайсыз аймақтағы балалар мен жасӛспірімдердің кардиореспираторлық жүйесіндегі функционалдық ӛзгерістерге бағалау жүргізілді. Гипоксиялық-гиперкапникалық жаттығулар дененің бейімделу қабілетін арттыруда маңызды рӛл атқаратыны және тыныс алу және жүрек-тамыр жүйелеріне пайдалы әсер ететіні анықталды. Тыныс алу жаттығулары қан қысымын, орташа қан қысымын қалыпқа келтіруге, жүрек соғу жиілігін жоғарылатуға, жүрек соғу жиілігін тұрақтандыруға және шаршауды азайтуға кӛмектеседі. Тыныс алу және дем шығару кезінде еркін тыныс алу уақыты едәуір артады. Зерттеу нәтижесінде ДМП тренажерында жаттығуларды қолдану балалар ағзасының бейімделу мүмкіндіктерін кеңейтетіні анықталды.

1. Глазачев О. С. Влияние гипоксических тренировок на здоровье школьников, проживающих в экологически неблагополучных районах / О. С. Глазычев // Физиология человека. - 1996. - Т. 22. - № 1. - С. 88-92.

2. Куржембаев А.К. Анализ и оценка экологического состояния Республики Казахстан / А. К. Куржембаев [и др.] // Технические науки: проблемы и перспективы: материалы V Междунар. науч. конф. (г. Санкт-Петербург, июль 2017 г.). - СПб.: Свое издательство. – 2017. - С. 57-59.

3. Агаджанян, Н. А. Человек в условиях гипокапнии и гиперкапнии / Н. А. Агаджанян. - Астрахань - Москва: Гос. Мед. Академия. - 2001. - 304 с.

4. Агаджанян Н. А. Физиологические особенности сочетанного влияния на организм гипоксии и гиперкапнии / Н. А. Агаджанян // Вестник восстановительной медицины. - 2008. - N 1. - С. 4-8.

5. Чудимов. В. Ф. Гипоксически-гиперкапнические тренировки на дыхательном тренажере «Карбоник» у школьников с синдромом дефицита внимания / В Ф. Чудимов [и др.] // Лечебная физкультура и спортивная медицина. - 2011. - № 8. - С. 44-50.

6. Куликов В. П. Устройство для создания дозированной гипоксической гиперкапнии / В. П. Куликов // II объединенная научная сессия Сибирского отделения РАН и Сибирского отделения РАМН «Новые технологии в медицине». - Новосибирск. - 2002. - С. 85.

7. Волков, Н. И. Прерывистая гипоксия - новый метод тренировки, реабилитации и терапии / Н. И. Волков // Теория и практика физической культуры. - 2000. - № 7. - С. 20 - 23.

8. Бондарева Т. Г. Влияние гипоксически-гиперкапнических воздействий на кардиореспираторную систему детей с вегето-сосудистой дистонией в экологически неблагополучном регионе / Т. Г. Бондарева, Г. Д. Пак // Известия Национальной академии наук Республики Казахстан. – 2012. - С. 14.

9. Радыш И. В. Реакция сердечно-сосудистой системы на воздействие гипоксически-гиперкапнической газовой среды / И. В. Радыш [и др.] // Технологии живых систем. - 2015. - Т. 12. - № 3. - С. 33-37.

10. Двоеносов В. Г. Физиологические особенности реакции кардиореспираторной системы у студенток с различным уровнем легочной вентиляции в условиях гипервентиляции / В. Г. Двоеносов [и др.] // Технологии живых систем. - 2014. - Т. 11. - № 5. - С. 47-52.