ҰЛТТЫҚ МЕКТЕП МӘЗІРІН ӘЗІРЛЕУ: АТА-АНАЛАР МЕН ОҚУШЫЛАРДЫҢ САУАЛНАМАСЫ ТАМАҚТАНУ ЖҮЙЕСІН ЖАҚСАРТУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ

Бұл мақала қазақ ұлттық тағамдарын мектеп мәзіріне енгізу арқылы оқушылардың тамақтануын жақсарту және мәдени дәстүрлерді сақтау мәселесін зерттеуге арналған. Қазақстанның 15 облысы мен республикалық маңызы бар 3 қаласында 200 респондентті қамтыған ата-аналар мен оқушылар арасында жүргізілген сауалнама мектептегі тамақтануға қатысты олардың қалауы мен үміттерін анықтады. Мәліметтерді талдау көрсеткендей, оқушылардың 64%- ы және ата-аналардың 69%-ы мектеп мәзіріне ұлттық тағамдарды енгізуді қолдайды. Алайда, оқушылардың 50%-ы түскі асқа уақыттың жетіспеушілігін атап өтсе, 58%-ы буфет өнімдерін үнемі сатып алатынын айтты, бұл тамақтану ұйымдастыруды реформалаудың қажеттілігін көрсетеді. Зерттеу ата-аналардың әртүрлілікке, оның ішінде бешбармақ пен манты сияқты дәстүрлі тағамдарға басымдық беретінін, ал оқушылардың көбінесе қарапайым әрі таныс тағамдарды таңдауға бейім екенін көрсетті. Мақалада Жапония, Оңтүстік Корея және Италия елдерінің ұлттық тағамдарды енгізу арқылы балалардың рационын жақсартып, мәдени тәрбиеге ықпал еткен сәтті тәжірибелері қарастырылған. Нәтижесінде жаңа мәзір стандарттарын әзірлеу, түскі асқа бөлінетін уақытты арттыру және салауатты тамақтануды насихаттауға бағытталған білім беру бағдарламаларын енгізу бойынша ұсыныстар берілді.

1. Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology-Japan. School Lunch Program Guidelines. – Tokyo: MEXT, 2020.

2. World Health Organization. School Health and Nutrition: Global Standards. – Geneva: WHO, 2019.

3. Кучма В.Р. Организация рационального питания, как одно из важнейших направлений оздоровительной работы в образовательных учреждениях / В.Р. Кучма, Ж.Ю. Горелова, И.К. Рапопорт // Вопросы детской диетологии. – 2004. – Т. 2. – С. 33-35.

4. Методические рекомендации по организации питания обучающихся и воспитанников образовательных учреждений. Приказ Минздравсоцразвития РФ № 213н; Приказ Минобрнауки РФ №178 от 11 марта 2012 г.

5. Технология и организация питания в образовательных организациях (общеобразовательные организации) / М.П. Могильный и др. – М.: ДеЛи плюс, 2014. – 351 с.

6. Могильный М.П. Организация питания в образовательных учреждениях (характеристика, рекомендации, перспективы) / М.П. Моглиьный. – М.: ДеЛи принт, 2011. – 384 с.

7. Kim H. Traditional Food in Korean School Lunches / H. Kim, Y. Lee // Seoul: Korean Nutrition Society, 2018.

8. Министерство образования и науки Республики Казахстан. Информация о текущих новостях системы образования. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/edu/press/news/details/659986?lang=ru (дата обращения: 03.02.2025).

9. Tanaka N. School lunch programs in Japan: A nutrition education system / N. Tanaka, M. Miyoshi // Asia Pac J Clin Nutr. – 2012. – № 21(1). – Р. 155-158.

10. Lee K. Cultural Identity and Food: The Role of Kimchi in South Korea / K. Lee // Korean J Culture. – 2017. – № 35(2). – Р. 112-120.

11. Slow Food International. Improving Children's Diets in Italy. Rome: SFI, 2016.

12. В Казахстане в школьное меню намерены включить национальные блюда [Электрон. ресурс]. – 2023. – URL: https://www.inbusiness.kz/ru/last/v-kazahstane-v-shkolnoe-menyunamereny-vklyuchit-nacionalnye-blyuda (дата обращения: 10.04.2025).

13. Алматинских школьников будут кормить национальными блюдами [Электрон. ресурс]. – 2024. – URL: https://newtimes.kz/obshchestvo/181504-almatinskikh-shkolnikov-budut-kormitnatsionalnymi-bliudami (дата обращения: 10.04.2025).