ҚҦРАМЫНДА КҾМІРСУТЕГІ БАР ҚАЙТА ҾҢДЕЛГЕН АСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРЫНАН БИОСУТЕГІ АЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

   Бұл мақалада биосутегі алудың негізгі әдістері туралы ақпарат берілген, құрамында кӛміртегі бар шикізаттарды қышқылдық гидролиздеудің және жарықсыз ашытудың механизмі сипатталған. Анаэробты жағдайда жарықсыз ашытуды жүзеге асыратын, сутегі түзетін бактериялардың негізгі түрлері келтірілген, Escherichia coli бактериясының сутегі ӛндірудегі артықшылықтары кӛрсетілген.
   Сондай-ақ сыра бытырасы және спирттен кейінгі астық бардасын қолдану арқылы жүргізілген биосутегі алу бойынша зерттеулердің сипаттамасы мен негізгі нәтижелері баяндалған, мұнда әртүрлі шикізат концентрациясы және алдын ала ӛңдеу шарттары бар субстраттардың тотығу-тотықсыздану әлеуетінің (ТТӘ) және рН кӛрсеткіштері зерттелген. Бактерияны қолдану мен шикізатты ӛңдеудің тиісті жағдайларында сыра бытырасы мен спирттен кейінгі астық бардасының 4 % және 10 % концентрациясы бар субстраттарынан кӛрсетілген уақыт ішіндегі ТТӘ ӛзгерістерінің қисықтары тұрғызылды.

1. Wood Ch., Rosentrater K., Muthukumarappan K., Gu Z. Quantification of physical and chemical properties, and identification of potentially valuable components from fuel ethanol process streams. Cereal Chem 2013;- 90 : 70e9.

2. Mussatto S. Brewers spent grain: a valuable feedstock for industrial aplications / Jour. Sci. Food Agric.94 (2014) 1264e1270.

3. Muthusamy N. Chemical composition of brewer spent grain. Intern. J. Sc. Environ. Techn. 3 (2014) 2109e2112.

4. Shah A., Favaro L., L. Alibardi, Cagnin L., A. Sandon, Cosu R., S. Casella, M. Basaglia. Bacillus spа. strains to produece biohydrogen from the organic fractionof municipal solid wastes. Apl. Energy 176 (2016) 116e124.

5. Liu K. Chemical composition of distillers grains, review. J. Agr. Food Chem. 2011; 59 : 1508e26.

6. Lamb J., Austbo B. Current use of bioenergy and hydrogen. In. Hydr., Biomass and Bioenergy 2020 Jan 1 (pp. 9-20). Acad. Press.

7. Dawood F., Anda M., Shafiullah G. Hydrogen production for energy: overview. Intern. Journ. of Hydrogen Energy. 2020 Feb 7;45 (7) : 3847-69.

8. Manish S., Banerjee R. Comparison of biohydrogen production processes. Intern. Journ. Hydrogen Energy 2008; 33 : 279-86.

9. Садраддинова Э. Р. Скрининг микробных сообществ продуцентов биоводорода / Э. Р. Садраддинова // Вестник биотехнологии и физико-химической биологии имени Ю. Овчинникова. – 2013. - Т. 9. - № 2. - С. 43-51.

10. Василов Р. Г. Перспективы развития производства биотоплив в России. Сообщение: биогаз / Р. Г. Василов // Вестник биотехнологии и физико-химической биологии имени Ю. Овчинникова. - 2007. - Т. 3. - № 3. - С.54-61.

11. Садраддинова Э. Р. Влияние различных факторов на эффективность процесса термофильной микробной конверсии органичеких отходов в биоводород / Э. Р. Садраддинова / Вестник биотехнологии и физико-химической биологии имени Ю. Овчинникова. – 2013. - Т. 9. - № 2 - С.52-62.

12. Никольская А. Каталитическиие системы получения водорода био-фотолизом воды: диссертация к. х. н. / А. Никольская: Москва, 2012. - 169 с.

13. Pang J., Wang A., Zheng M., Zhang T. Hydrolysis of cellulose into glucose over carbons sulfonated at elevated temperatures // Chem Commun. - 2010. - Vol. 46. - Р. 6935-6937.

14. Palkovits R., Tajvidi K., Procelewska J., Rinaldi R. and Ruppert A. Hydrogenolysis of cellulose combining mineral acids and hydrogenation сatalysts // Green Chem. – 2010. – Vol. 12. – P. 972-978.

15. Palkovits R. Pentenoic acid pathways for cellulosic biofuels / Angew. Chem. Int. Ed. 2010. - Vol. 49. - No. 26. - Р. 4336-4338.

16. Palkovits R., Tajvidi K., Procelewska J., Ruppert A. Efficient conversion of cellulose to sugar alcohols combining acid and hydrogenation catalysts // From Abstracts of Papers, 241st ACS National Meeting & Exposition, Anaheim C. A., United States, March 27-31, 2011. - CELL-240.

17. Садраддинова Э. Р. Микробная переработка целлюлозосодержащего органического сырья в водород : дисс.к. б. / Э. Р. Садраддинова.: Москва, 2010. - 115 с.

18. Марков С. Биоводород; возможное использование водоррослей и бактерий для получения молекулярного водорода // Альтернативная энергетика и экология. - 2007. - Т 1. -№ 45. - С. 30-35.

19. Redwood M., Paterson-Bedle M., L. Macaskie. Integratting dark and light bio-hydrgen production strategiess:towards the hydrogen economy / Reviews in Env. Sc. and Biotechnology. - 2009. - V. 8 . - № 2. - P. 149-162.

20. Mirzoyan S., Toleugazykyzy A., Bekbayev K. S., Trchounian A. A., Trchounian K. Enhanced hydrogen gas production from mixture of beer spent grain and distiller's grain with glycerol by Es. coli. Intern. Journ. Hydrogen Energy 2020 ; 45 : 17233-17240.

21. Poladyan A., Trchounian K., Vasilian A., A. Trchounian. Hydrogen production by Es. coli using brewery wastes: Optimal pretreatment of waste and role of diferent hydrogenase. Renew Energy 2018; 115 : 931-6.

22. Mussatto S. I. Brewer's spent grains: a valuable fedstock for industrial aplications. Jor. Sci. Food Agriculture 2014; 94 : 1264-75.

23. Trchounian K., Pinske C., Sawers R. G., Trchounian A. A. Characterization of Es. coli [Ni Fe]-hydrogenase distribtion during fermentative growth at diferent pH. Cell Biochem. Biophys. 2012; 62 : 433-40.

24. Trchounian K., Trchounian A. A. Es.coli hydrogen gas prodction from glycerol: efects of external formate.Renew Energy 2015; 83 : 345-51.

25. Trchounian K., Sanchez-Tores V., Wood T., Trchounian A. Es. coli hydrogenase activity and H 2 production under glycerol fermentation at low pH. Int.Jour. Hydrogen Energy 2011; 36 : 4323-31.

26. Neidhard F. C., Ingraham J., Schaechter M. Physiology of the Bacterial Cel : A Molecular Approach. Sunderland:Sinauer; 1990 July

27. T. Maeda, V. Sanchez-Tores, T. Wood. Enhanced hydrogen production from gluccose by metabolicaly enginered E. coli. Appl.Microbiol. Biotech. 2007; 77 : 879-90.

28. Fernandez V. An electrochemical cel for reduction of biochemical:its aplication to the study of the efect pf pH and redox potential on the activity of hydrogenase. Analyt. Biochem 1983; 130 : 54-9.

29. Piskarev I., Ushkanov A., Aristova A., Likhachev P., Myslivets S. : Establishment of the redox potential of water saturated with hydrogen. Biophysics 2010; 55 : 13-7.