СИЫР ЕТІН ИЛУ-10 ЭЛЕКТРОНДЫ ҮДЕТКІШТЕ ӨҢДЕУДІҢ ОҢТАЙЛЫ ПАРАМЕТРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ САҚТАУ МЕРЗІМІНЕ ӘСЕРІ

Ет және ет өнімдерінің сапасын ұзақ уақыт сақтау көптеген факторларға, соның ішінде физика-химиялық процестерге, микроорганизмдердің белсенділігіне және сенсорлық сипаттамалардың өзгеруіне байланысты күрделі міндет болып табылады. Осыған байланысты радиациялық өңдеу микробиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету қабілетінің арқасында ет өнеркәсібінде перспективалы әдіс ретінде қарастырылады. Бұл зерттеу төмен энергиялы электронды сәулені қолданудың тиімділігін зерттеуге бағытталған.
Зерттеу жұмысының тәжірибелік бөлімінде 5 МэВ-тан аз энергиясы бар наносекундтық электронды сәуле шығаратын ИЛУ-10 үдеткішінде сиыр етінің үлгілерін сәулелендіру қарастырылған. Сиыр етінің үлгілері 3, 6 және 9 кГр мөлшерінде өңделді. Нәтижелер 3 кГр мөлшерде микробиологиялық ластанудың айтарлықтай төмендеуін, атап айтқанда, ет бетінен патогендік микроорганизмдердің жойылуын қамтамасыз ететінін көрсетті. Радиациялық сәулелендіру мөлшерін оңтайлы параметрін қолдану үлгілердің пролангация мерзімінде микроағзалардың пайда болмайтындығын көрсетті. Сонымен қатар, 3 кГр мөлшерінде сәулелендіру өнім сапасының интегралды көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер еткен жоқ. Зерттеу нәтижелері электронды үдеткіштің көмегімен жүргізілген радиациялық өңдеудің тамақ өнеркәсібінде өнімнің сақтау мерзімін ұзартуға әлеуетті ықпал ететінін дәлелдейді. Осылайша, электронды үдеткіш көмегімен жүргізілген радиациялық өңдеу ет өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуде және сақтау мерзімін арттыруда тиімді құрал бола алады.

1. Foodborne Disease Burden Epidemiology Reference Group, 2007-15, 2015; Timmermans et al., 2014

2. Орынбеков Д.Р. Оценка эффективности обработки говядины, рыбы и рыбного полуфабриката на ускорителе электронов илу-10 в зависимости от дозиметрических показателей по отношению к clostridium spp / Д.Р. Орынбеков, А.Н. Нургазезова, Г.Н. Нурымхан // Вестник Университета Шакарима. Технические науки. – 2024. – № 3(15). – С. 215-222. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2024-3(15)-29

3. Radiation surface antimicrobial processing of poultry meat and by-products using the nanosecond low-energy electron beam / R.A. Vazirov et al // Radiation Physics and Chemistry. – 2024. – № 217. – Р. 111528.

4. Кодекс Алиментариус. Облученные продукты питания. Совместная программа ФАО/ВОЗ по стандартам на пищевые продукты. – М.: Весь Мир, 2007.

5. Қалибеқызы Ж.К. Сравнительный анализ качества сушеной щуки с использованием токов свч и сушкой горячим воздухом / Ж.К. Қалибеқызы, Ф.Х. Смольникова // Вестник Университета Шакарима. Технические науки. – 2024. – № 2(14). – С. 278-285. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2024-2(14)-34.

6. Орынбеков Д.Р. Төменгі сортты етті ферменттік препараттармен биотехнологиялық өңдеу / Д.Р. Орынбеков, К.Ж. Амирханов // Вестник Университета Шакарима. Технические науки. – 2024. – № 1(13). – С. 281-286. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2024-1(13)-35.

7. Jantaranikorn M. Reduction of red blood spots in cooked marinated chicken breast meat by combined microwave heating and steaming / M. Jantaranikorn, K. Thumanu, J. Yongsawatdigul // Poultry Science. – 2023. – Т. 102, № 1. – Р. 102317.

8. Lajnaf R. Introductory Chapter: Novel Thermal and Non-Thermal Technologies for Food Processing / R. Lajnaf // Food Processing and Preservation. – IntechOpen, 2023.

9. Marra F. Combining computer aided food engineering and electro-heating applications as contribution to food processing sustainability / F. Marra // Frontiers in Sustainability. – 2023. – Т. 4. – Р. 1170467.

10. Промежуточный отчет ПЦФ за 2024 год https://is.ncste.kz/object/view/bHRUVXhnSnZWWGIzRy9RWjRwTGxJUT09