ЖЕМІСТЕРДІ, ШӨПТЕРДІ ЖӘНЕ КӨКӨНІСТЕРДІ КЕПТІРУ ҮШІН ҚҰРТ КЕПТІРУ ҚОНДЫРҒЫСЫН ПАЙДАЛАНУ

Мақалада құрт өндіруге арналған әзірленген конвективті кептіру қондырғысын шөптер, көкөністер мен жемістер сияқты басқа да азық-түлік өнімдерін кептіру үшін пайдалану талқыланады. Құрт – қазақтың дәстүрлі ашытылған сүт өнімі, кептіру үшін ерекше жағдайларды талап етеді, бұл оны өндіруде маусымдық проблемаларды тудырады. Ұсынылған кептіру қондырғысы құртты жыл бойы өндіруді қамтамасыз ете отырып, бұл мәселені тиімді шешуге мүмкіндік береді. Тәжірибелер барысында оның әмбебаптығын бағалау үшін ақжелкен, аскөк, алма және тәтті бұрыш сияқты өнімдерді құрт кептіруге арналған қондырғыны пайдалану сынақтан өтті. Нәтижелер қондырғы қоректік заттар мен витаминдердің айтарлықтай мөлшерін сақтай отырып, тез және біркелкі кептіруді қамтамасыз ететінін көрсетті. Кептіруден кейінгі салмақ жоғалту 23%-дан (ақжелкен) 60%-ға (алма) дейін өзгерді, бұл өнімдегі судың құрамына байланысты. Құрылғы жоғары тиімділік пен сенімділікті көрсетті, сонымен қатар шағын және орта кәсіпорындарда өнім ассортиментін кеңейту үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл қондырғыны пайдалану еліміздегі кептірілген тамақ және көкөніс өнеркәсібінің дамуына ықпал ете алады, оның тасымалдау мен сақтауды жеңілдету сияқты бірқатар артықшылықтары бар. Әрі қарайғы зерттеулер әр түрлі өнім түрлерін кептіру процестерін оңтайландыруға, олардың сапасын арттыруға, сондай-ақ шағын және орта бизнесте кептіру жабдықтарын пайдаланудың экономикалық тиімділігін бағалауға бағытталатын болады.

1. Исследование пищевой безопасности национального продукта «курт», вырабатываемого на предприятиях восточно-казахстанской области / Ш.К. Жакупбекова и др. // Вестник Алматинского технологического университета. – 2022. – № 4. – С. 146-152. https://doi.org/10.48184/2304-568X-2022-4-146-152.

2. Лыков А.В. Теория сушки / А.В. Лыков. – Москва,1968. – 465 с.

3. Выбор оптимального оборудования при сушке курта / Е.М. Ағзам и др. // Вестник университета Шакарима. Серия технические науки. – 2024. – № 2(14). – С. 66-73. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2024-2(14)-9.

4. Разработка сушильной установки для производства курта / Е.М. Ағзам и др. // Вестник университета Шакарима. Серия технические науки. – 2024. – № 3(15). – С. 104-110. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2024-3(15)-16.

5. A Review on the Effect of Drying on Antioxidant Potential of Fruits and Vegetables / S. Kamiloglu et al // Critical Reviews in Food Science and Nutrition. – 2016. – № 56(sup1). – Р. 110-129. https://doi.org/10.1080/10408398.2015.1045969.

6. Mujumdar A.S. Handbook of Industrial Drying: Second Edition / Mujumdar A.S. // Revised and Expanded (1st ed.). – 1995. – CRC Press. https://doi.org/10.1201/9780429289774.

7. Thamkaew G. A review of drying methods for improving the quality of dried herbs / G. Thamkaew, I. Sjöholm, F.G. Galindo // Critical Reviews in Food Science and Nutrition. – 2020. – № 61(11). – Р. 1763-1786. https://doi.org/10.1080/10408398.2020.1765309.

8. Omolola A.O. Quality properties of fruits as affected by drying operation / A.O. Omolola, A.I.O. Jideani, P.F. Kapila // Critical Reviews in Food Science and Nutrition. – 2016. – № 57(1). – Р. 95108. https://doi.org/10.1080/10408398.2013.859563.

9. Modern drying techniques in fruits and vegetables to overcome postharvest losses: A review / M.U. Hasan et al // J Food Process Preserv. – 2019. – № 43. – e14280. https://doi.org/10.1111/jfpp.14280.

10. Perera C.O. Selected Quality Attributes of Dried Foods / C.O. Perera // Drying Technology. – 2005. – № 23(4). – Р. 717-730. https://doi.org/10.1081/DRT-200054180.

11. Ratti C. Hot air and freeze-drying of high-value foods: a review / C. Ratti //Journal of food engineering. – 2001. – № 49.4. – Р. 311-319.

12. Nurhaslina C.R. Review on drying methods for herbal plants / C.R. Nurhaslina, A.B. Sharlien, A.N. Mustapa // Materials Today: Proceedings. – 2022. – № 63. – Р. 122-139.

13. Установка для сушки сельскохозяйственного сырья / Г.И. Касьянов и др. // Техника и технология пищевых производств. – 2014. – № 2(33). https://cyberleninka.ru/article/n/ustanovkadlya-sushki-selskohozyaystvennogo-syrya. (дата обращения: 10.11.2024).

14. Влияние технологических параметров на процесс сушки и качественные показатели продукта / К.М. Хазимов и др. // Технические науки – от теории к практике. – 2015. – № 1(38). https://cyberleninka.ru/article/n/vliyanie-tehnologicheskih-parametrov-na-protsess-sushki-ikachestvennye-pokazateli-produkta. (дата обращения: 10.11.2024).

15. Научно-производственное предприятие Госметр [Электронный ресурс]. URL: https://gosmetr.ru/catalog/vlte-1100/ (Дата обращения 08.12.2024).

16. Humidity and temperature monitoring / А. Ibtihaj et al // International Journal of Engineering & Technology. – 2018. – № 7(4). – Р. 5174-5177. doi: 10.14419/ijet.v7i4.23225.

17. Слободяник И.П. Выбор оптимальных параметров сушки фруктов и овощей / И.П. Слободяник, Е.А. Селезнева, О.И. Голошапов // Известия вузов. Пищевая технология. – 1995. – № 3-4. https://cyberleninka.ru/article/n/vybor-optimalnyh-parametrov-sushki-fruktov-i-ovoschey. (дата обращения: 10.11.2024).

18. Humidity and temperature monitoring / А. Ibtihaj A. Et al // International Journal of Engineering & Technology. – 2018. – № 7(4). – Р. 5174-5177. https://doi:10.14419/ijet.v7i4.23225.

19. Automatic Fan Speed Control using Temperature and Humidity Sensor and Arduino / Suraj Kaushik et al // International Journal of Advance Research, Ideas and Innovations in Technology. – Volume 4, Issue 2. – Р. 453-457.