СӘУЛЕЛЕНУДІҢ ИТТРИЛІ КЕРАМИКАНЫҢ ОПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІНЕ ӘСЕРІ
https://doi.org/10.53360/2788-7995-2025-1(17)-46
Аннотация
Бұл жұмыстың мақсаты – ваккумды күйдіру мен сәулелендірудің 400-4000 см-1 жиілік аумағындағы жұтылатын ИҚ спектрлерге және иттрилі керамикалардың асқын өткізгіштік қасиеттеріне әсерін зерттеу. 𝐸 = 30 МэВ протондармен және гамма-сәулелермен сәулеленген, алдынала 175, 500, 670 және 920°C температураларда ваккумды күйдірілген асқын өткізгіш иттрийдің инфрақызыл (ИҚ) жұтылу спектрлері зерттелді. Күйдіру мен сәулеленуден кейінгі YBa2Cu3O7-𝜎 ИҚ-спектрлерінің трансформациясы талқыланып, асқын өткізгіш қасиетінің өзгерісі байқалды. YBa2Cu3O7-𝜎 негізіндегі керамикалы ұнтақ түріндегі асқын өткізгіш үлгілері ваккумда 175, 500, 670 және 920°C температураларда сағатар бойы күйдіріліп, 2 сағат бойы үздіксіз сору кезінде суытылды. Инфрақызыл (ИҚ) спектроскопия және манометрия әдістерімен BeO-да O2 фотожұтуын зерттеу, алдын ала күйдіру температурасын 473 К-нен 1073 К-ге дейін өзгерткенде 473 К кезінде алдын ала дайындалған үлгілердің ең белсенді екенін көрсетеді. g сәулеленген бериллий оксидіндегі жоғары белсенділігі 673 К күйдірілген үлгілерде байқалады. Осындай өңдеуден кейін индуктивті әдіспен олардың бойларында асқын өткізгіштік фазасының кездесуі тексерілді. Мұндай зерттеулер асқын өткізгіш материалдардың қасиеттерін жақсартуға, олардың тиімділігін арттыруға және жаңа технологияларды дамытуға бағытталған ғылыми ізденістер үшін үлкен маңызға ие.
Авторлар туралы
Т. ТусеевҚазақстан
Тугара Тусеев – Ф.-м.ғ.д., Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің доценті, физикатехникалық факультеті, жылу физикасы және техникалық физика кафедрасы
050040, Aлмaты қaлacы, Әл-Фapaби дaңғылы, 71
А. А. Куйкабаева
Қазақстан
Айжан Амангалиевна Куйкабаева – PhD, физика-техникалық факультеті, жылу физикасы және техникалық физика кафедрасы
050040, Aлмaты қaлacы, Әл-Фapaби дaңғылы, 71
Л. Б. Тулеуова
Қазақстан
Лунара Батырбековна Тулеуова – физикатехникалық факультеті, жылу физикасы және техникалық физика кафедрасының магистранты
050040, Aлмaты қaлacы, Әл-Фapaби дaңғылы, 71
О. М. Досжанов
Қазақстан
Оспан Маткариович Досжанов – аға оқытушы, физика-техникалық факультеті, жылу физикасы және техникалық физика кафедрасы
050040, Aлмaты қaлacы, Әл-Фapaби дaңғылы, 71
Э. М. Зульбухарова
Қазақстан
Эльмира Мукановна Зульбухарова – аға оқытушы, физика-техникалық факультеті, жылу физикасы және техникалық физика кафедрасы
050040, Aлмaты қaлacы, Әл-Фapaби дaңғылы, 71
Әдебиет тізімі
1. Titan aerosol analog absorption features produced from aromatics in the far infrared / J.A. Sebree et al // Journal of Icarus. – 2014. – № 236. – Р. 146. https://doi.org/10.1016/j.icarus.2014.03.039.
2. Bistricic L. Central bond vibrations in 1,1′-biadamantane / L. Bistricic, G. Baranovic, K. Mlinaric- Majerski // Journal of Molecular structure. – 1999. – № 508. – Р. 207-215. https://doi.org/10.1016/S0022-2860(99)00065-4.
3. INFRARED-SPECTROSCOPY OF (LA1-XSRX)2CUO4-Y, (LA1-XBAX)2CUO4-Y, (LA1- XKX)2CUO4-Y AND (LA1-XCEX)2CUO4-Y / М. Ogita et al // Jарanese journal of applied physics. – 1987. – № 26(4). – Р. L415-416. https://doi.org/10.1143/JJAP.26.L415.
4. Bednorz J.C. and Muller K.A. Possible High-Tc superconductivity in the La-Ba-Cu-O System. Z. Phys. B: Condens. Matter, 1986;64:189- 193. https://doi.org/10.1007/BF01303701
5. Effect of 2.5 MeV proton irradiation on the critical parameters of composite HTS tapes / L. Antonova et al // Physica Status Solidi. – 2015. – № 12(1-2). – Р. 94-97.
6. Influence of γ-irradiation on the optical properties of the polyimide–YBa2Cu3O6.7system / A.D. Muradov et al // Journal of Applied Spectroscopy. – 2018. – № 85(2). – Р. 260 -266.
7. Влияние радиационных дефектов различного типа на критический ток слоистого анизотропного сверхпроводника / А.Н. Максимова и др. – 2021. – № 63. – Р. 1830-1837. https://doi.org/10.21883/FTT.2021.11.51584.169.
8. Study the mixed valence problem in asymmetric Anderson model: Fano-Kondo resonance around Fermi level / Zhen Hua et al // Journal of physics-condensed matter. – V.34, № 25. https://doi.org/10.1088/1361-648X/ac640a.
9. Li Y.L. Effect of oxide layer and size on the vibration frequency of silicon nanobeams. / Li Y.L., Wang J. // Modern physics letters. – V.35, № 18. https://doi.org/10.1142/S0217984921503085 https://doi.org/10.1155/2011/670857.
10. Copper oxide reduction through vacuum annealing / S.Y. Lee et al // Applied surface science. – V. 206, №1-4. – P. 102-109. https://doi.org/10.1016/S0169-4332(02)01239-4. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169433202012394?via%3Dihub.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Тусеев Т., Куйкабаева А.А., Тулеуова Л.Б., Досжанов О.М., Зульбухарова Э.М. СӘУЛЕЛЕНУДІҢ ИТТРИЛІ КЕРАМИКАНЫҢ ОПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІНЕ ӘСЕРІ. Шәкәрім Университетінің Хабаршысы. Техникалық ғылымдар сериясы. 2025;(1(17)):359-365. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2025-1(17)-46
For citation:
Tusseyev T., Kuykabayeva A.A., Tuleuova L.B., Doszhanov O., Zulbukharova E. INFLUENCE OF RADIATION ON THE OPTICAL PROPERTIES OF SUPERCONDUCTING YTTRIUM CERAMICS. Bulletin of Shakarim University. Technical Sciences. 2025;(1(17)):359-365. (In Kazakh) https://doi.org/10.53360/2788-7995-2025-1(17)-46