МҰНАЙ ШЛАМДАРЫМЕН БИТУМДЫ МОДИФИКАЦИЯЛАУ ПРОЦЕСТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Қазіргі уақытта дүние жүзінің ғалымдары мұнай шламын әртүрлі мақсаттарда екінші реттік шикізат ретінде пайдалану мүмкіндігін қарастыруда. Елімізде кейбір мұнай қалдықтарын өңдеудің қазіргі әдістері экономикалық тиімді емес екені белгілі. Битумды модификациялауда мұнай шламын қайталама шикізат ретінде пайдалану оларды қолданудың негізгі бағыттарының бірі болып көрінеді және үлкен практикалық маңызға ие. Зерттеу жұмысында Маңғыстау облысындағы мұнай шламдарының құрамы мен қасиеттері және оларды модификацияланған битум алу үшін тиімді пайдалануға болатыны зерттелді. Зертханалық зерттеу нәтижесінде мұнай шламын арнайы модификаторлармен бірге битумды модификациялау кезінде толтырғыш ретінде пайдалануға болатыны анықталды. Зерттеу нәтижесінде алынған үлгілер алынған қоспаның сапасының жақсарғанын көрсетті. Бұл тәсіл мұнай қалдықтарын кәдеге жаратуға байланысты экологиялық мәселелерді шешеді. Зерттеу нәтижелері таңдалған мұнай шламы өзінің физикалық және химиялық сипаттамаларына байланысты жол құрылыс материалдарын түрлендіруге жарамды екенін растайды. Битумды мұнай шламымен модификациялаудың ұсынылған негізгі технологиялық схемасы полимер-битум байланыстырғышты өндіру арқылы мұнай қалдықтарын қайта өңдеу мәселесін жоюға мүмкіндік береді және мұнай шламының құрамындағы ресурстық потенциалды технологиялық процеске қайтаруға мүмкіндік береді.

1. Боковикова Т.Н. Использование нефтешламов при строительстве дорог / Т.Н. Боковикова, Е.Р. Шпербер. // Экология и промышленность России. – 2010. – № 4. – С. 34-35.

2. Application of flocculant and coagulant in treatment of oily pollutants: a mini review / Y. Yang et al // Petroleum Science and Technology. – 2024. – P. 1-17.

3. Al-Doury M.M.I. Treatment of Oily Sludge Using Solvent Extraction / M.M.I. Al-Doury // Petroleum Science and Technology. – 2019. – Vol. 37(2). – P. 190-196.

4. Ишекенова Б. Как в Казахстане разбираются с нефтяными отходами [Электрон. ресурс]. – 2020. – URL: https://lsm.kz/kak-v-kazahstane-razbirayutsya-s-neftyanymi-othodami.

5. Темиргалиев С. Превращая отходы в доходы [Электрон. ресурс]. – 2015. – URL: https://kazpravda.kz/n/prevrashchaya-othody-v-dohody-32/.

6. Wastes from the petroleum industries as sustainable resource materials in construction sectors: Opportunities, limitations, and directions / A. Nilofar et al // Journal of Cleaner Production. – 2021. – Vol. 284. – Р. 125459.

7. Utilization of oil sludge as rejuvenator in hot-mix-asphalt containing reclaimed asphalt concrete / M.A. Dalhat et al // Construction and Building Materials. – 2022. – Vol. 338. – Р. 127483.

8. Guangji H. Recent development in the treatment of oily sludge from petroleum industry: A review / H. Guangji, L. Jianbing, Z. Guangming // Journal of Hazardous Materials. – 2013. – Vol. 261. – P. 470-490.

9. da Silva L.J. A review of the technological solutions for the treatment of oily sludges from petroleum refineries / L.J. da Silva, F.C. Alves, F.P. de França. // Waste Management Research. – 2012. – Vol. 30. – P. 1016-1030.

10. Al Zubaidy I.A. Production of sustainable pavement with oil sludge / I.A. Al Zubaidy, A.K. AlTamimi // Road Materials and Pavement Design. – 2014. – Vol. 15(3). – P. 691-700.

11. Nurul N.M.P. A Review on the Treatment of Petroleum Sludge and Use as Construction Materials / N.M.P. Nurul, S.A.S. Mohamad // Civil and Sustainable Urban Engineering. – 2022. – Vol. 2(1). – P. 12-20.

12. Karami E. Upgrading Iranian petroleum sludge using polymers / E. Karami, T.J. Behbahani // Journal of Petroleum Exploration and Production Technology. – 2018. – Vol. 8. – P. 1319-1324.