GANODERMA LUCIDUM САҢЫРАУҚҰЛАҒЫНАН АЛЫНҒАН ЭКСТРАКТІЛЕРДІҢ АНТИОКСИДАНТТЫ ЖӘНЕ МЕМБРАНАТҰРАҚТАНДЫРУШЫ ҚАСИЕТТЕРІН IN VITRO ЖАҒДАЙЫНДА ЗЕРТТЕУ

Бүгінгі таңда табиғи шикізаттан алынған биоактивті заттарды нутрицевтиктер ретінде қолдану әртүрлі аурулардың пайда болу қаупін азайту мақсатында, сондай-ақ организмнің күш қуатын арттыратын, иммуномодуляциялаушы, адаптогенді агенттер ретінде пайдаланылатын заттар деп танылған. Ganoderma Lucidum саңырауқұлағы немесе Рейши саңырауқұлағы шығыста көптеген ғасырлар бойы белгілі. Рейши саңырауқұлағының заманауи зерттеулері оның иммуномодуляциялық және ісікке қарсы қасиеттерінің бар екенін көрсетіп, көптеген жұмыстар оның антиоксиданттық әлеуетін дәлелдеп берді.

Біздің зерттеулеріміз көрсеткендей, ганодерманың мицелий және жеміс денесінің сығындысы липопероксидация процестерінің қарқындылығын төмендетеді және in vitro жағдайында олардың төзімділігін арттырады. 10 мкг концентрациядағы мицелий сығындысының әсерінен липопероксидация өнімдерінің деңгейі 37,6%, 20 мкг – 21,1%, 50 мкг – 14,9% дейін төмендеген және аскорбин қышқылының ұқсас концентрацияларының әсерінен бұл мәндер тиісінше 74,3%, 60,4% және 36,4% және Е дәрумені үшін – 70,2%, 65,3%, 53,5% құрады. Ал 10 мкг-нан төмен концентрацияларда зерттелген агенттердің тотығуға қарсы әсері бірегей болды. Жеміс денесінің сығындысының антиоксиданттық әсері 10-50 мкг концентрациясында айтарлықтай байқалды; асқын тотығу деңгейі бастапқы деңгейден 80% - ға төмендеді, концентрацияның 50-ден 100 мкг-ға дейін жоғарылауы липопероксидация процестерін толығымен тежейді. Саңырауқұлақтың әртүрлі бөліктерінің мембраналық тұрақтандырғыш қасиеттерін зерттеу нәтижелері сығындылардың жасуша мембранасының құрылымын нығайтатын айқын қасиетке ие екенін көрсетті. Сығындылардың мембраналық тұрақтандырушы әсерінің көрінісі дозаға байланысты болды, 0-200 мкг концентрация диапазонында мицелий мен жеміс денесінің сығындылары қосылған үлгілердегі гемолиз деңгейі төмендеп, 10 мкг концентрациясында 19,8% және 25%, 20 мкг-да 27% және 37%, 50 мкг-да 55% және 57,2%, 100 мкг-да 63% және 68% құрады. 200 мкг концентрацияда 69% және 65% ал ортаға аскорбин қышқылын енгізген кезде гемолиз деңгейі атаулы концентрацияларда 10%, 14,5%, 25%, 40% және 44% төмендеді және α-токоферол үшін ол көрсеткіш 5%, 22%, 32%, 40%, 45% және 50% құрады.

Сығындылардың полифенол және флавоноидты құрамын зерттеу нәтижелері сығындыларда полифенол қосылыстарына жататын заттардың бар екенін көрсетті.

1. Azi, F., Wang, Z., Chen, W., Lin, D., Xu, P. Developing Ganoderma lucidum as a next-generation cell factory for food and nutraceuticals // Trends in biotechnology. 2024.- Vol. 42. № 2. – P. 197–211. https://doi.org/10.1016/j.tibtech.2023.07.008

2. Milosavljevic, A., & Barnes, J. Ganoderma lucidum // Journal of primary health care.- 2023. Vol.15. №3. – P. 290–292. https://doi.org/10.1071/HC23105

3. Seweryn E., Ziała A., & Gamian A.. Health-Promoting of Polysaccharides Extracted from Ganoderma lucidum // Nutrients. – 2021 – Vol. 13. № 8. – P. 2725. https://doi.org/10.3390/nu13082725

4. Hsieh T.C., Wu J.M. Suppression of proliferation and oxidative stress by extracts of Ganoderma lucidum in the ovarian cancer cell line OVCAR-3 Hsieh T.C., Wu J.M. // Int J Mol Med. - 2011. - Vol.28. № 6.- Р. 65-69

5. Sies H. Oxidative stress: a concept in redox biology and medicine// Redox biology. 2015.- Vol. 4. – P. 180–183. https://doi.org/10.1016/j.redox.2015.01.002

6. Rafieian-Kopaie M, Nasri H. On the Occasion of World Cancer Day 2015; the Possibility of Cancer Prevention or Treatment with Antioxidants: The Ongoing Cancer Prevention Researches // Int J Prev Med. – 2015.- Vol.6.- P.108

7. Sarwar R, Farooq U, Khan A, Naz S, Khan S, Khan A, Rauf A, Bahadar H, Uddin R Evaluation of Antioxidant, Free Radical Scavenging, and Antimicrobial Activity of Quercus incana Roxb. // Front Pharmacol.- 2015. - Vol.6. – P. 277.

8. Ahmad, R., Riaz, M., Khan, A., Aljamea, A., Algheryafi, M., Sewaket, D., Alqathama, A. Ganoderma lucidum (Reishi) an edible mushroom; a comprehensive and critical review of its nutritional, cosmeceutical, mycochemical, pharmacological, clinical, and toxicological properties // Phytotherapy research : PTR. - 2021. Vol. 35. № 11. – P. 6030–6062. https://doi.org/10.1002/ptr.7215

9. Chan, S. W., Tomlinson, B., Chan, P., Lam, C. W. K.. The beneficial effects of Ganoderma lucidum on cardiovascular and metabolic disease risk. // Pharmaceutical biology. -2021. - Vol. 59. - №1. – P. 1161–1171. https://doi.org/10.1080/13880209.2021.1969413

10. Smina T.P., Mathew J., Janardhanan K.K. Ganoderma lucidum total triterpenes attenuate DLA induced ascites and EAC induced solid tumours in Swiss albino mice // Cell Mol Biol (Noisy-le-grand).-2016.- Vol. 5. № 62. – Р.55-59.

11. Zhong, M., Huang, J., Mao, P., He, C., Yuan, D., Chen, C., Zhang, H., Hu, J., Zhang, J. Ganoderma lucidum polysaccharide inhibits the proliferation of leukemic cells through apoptosis // Acta biochimica Polonica. -2022. - Vol. 69. №3. – P. 639–645. https://doi.org/10.18388/abp.2020_6070

12. Ohkawa H.O., Ohishi N., Yagi K. Assay for lipid peroxides in animal tissues by thiobarbituric acid reaction // Anal.Biochem. - 1979. - Vol.95. N 2. - P.351-358.

13. Yang W.J., Li D.P., Li J.K., Li M.H., Chen Y.L., Zhang P.Z. Synergistic antioxidant activities of eight traditional Chinese herb pairs // Biol. Pharm. Bull. - 2009. - Vol. 32. N 6. - P.1021-1026.