МАЙ ӨНЕРКӘСІБІНІҢ ҚАЛДЫҚТАРЫ БАР ВУЛКАНИЗАТТАРДЫҢ ФИЗИКА-МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Техникалық көміртегі мен стеарин қышқылын май өнеркәсібінің қалдықтарымен (диатомит, ағартқыш саз) ауыстыру мүмкіндігі алғаш рет зерттелуде. Құрамында стеарин қышқылы бар вулканизаттар үшін шартты созылу беріктігінің мәні 8,26 МПа, ал құрамында ағартқыш саз бар зерттелетін вулканизаттар үшін 7,88-8,39 МПа, құрамында диатомит бар 7,88-8,43 МПа. Құрамында ағартқыш саз бар зерттелетін вулканизаттар үшін үзілудің салыстырмалы ұзаруы 280%-дан 300%-ға дейін, құрамында диатомит 280%-дан 297%-ға дейін артады. Ағартқыш саз және диатомиті бар зерттеушілерге арналған резина үшін шора А бойынша қаттылығы 64-71 ш.б. аралығында, эталонды резина үшін 63 ш.б.
Зерттеулер көрсеткендей, техникалық көміртекті ағартқыш сазға, сондай-ақ диатомитке ауыстырған кезде шартты беріктік пен сынуға төзімділік төмендейді, бірақ көрсеткіштер берілген резина үшін рұқсат етілген шектерде қалады. Регенератты күшейтуде басты рөлді резина атқарады. Сондықтан көміртегі мен стеарин қышқылын аз белсенді, бірақ арзан және экологиялық таза ингредиенттермен алмастыруға болады. Тәжірибелі резиналардың кеңейтілген физикамеханикалық сынақтары темір жолдардың рельс асты төсемін жасау үшін резина қоспаларының рецептінде май өнеркәсібінің қалдықтарын пайдаланудың ең үлкен орындылығы туралы қорытындыға әкелді, өйткені май өнеркәсібінің қалдықтарын пайдаланған кезде резиналардың қасиеттерінің көрсеткіштері іс жүзінде өзгермейді, бақылау нормаларына сәйкес келеді.

1. The use of related products of the fat and oil industry in the production of tire regenerate / G.N. Kalmatayeva et al // News of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Chemistry and Technology Series. – 2022. – № 4. – Р. 46-57.

2. Marvin M. MacKillop Rubber Recycling / M. Marvin, A. Duncan // Rubber Chemistry and Technology. – 2002. – № 75(3). – Р. 429-474.

3. Saeed O.M. Review of the reclaiming of rubber waste and recent work on the recycling of ethylene–propylene–diene rubber waste / О.М. Saeed, А. Ali., S. Estagy // Rubber Chemistry and Technology. – 2016. – № 89(1). – Р. 54-78.

4. Toxicological Assessment of Coated versus Uncoated Rubber Granulates Obtained from Used Tires Aiming to its Use in Sport Facilities / J. Gomes et al // Journal of Air and Waste Management Association. – 2010. – № 60(6). – Р. 741-746. DOI: https://doi.org/10.3155/1047-3289.60.2.1.

5. The effect of waste from the fat and oil industry on the properties of elastomeric compositions / G.N. Kalmataeva et al // Reports of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Chemistry and Technology Series, Almaty. – 2023. – № 2. – Р. 139-152. http://reportsscience.kz/index.php/en/archive.

6. The effect of regenerate on the properties of rubber compounds and their vulcanizates / G.N. Kalmatayeva et al // News of the national academy of sciences of the republic of Kazakhstan series chemistry and technology. – 2023. – Vol. 3, № 456. – Р. 96-104. https://doi.org/10.32014/2023.2518-1491.180.

7. Modification of tyre rubber crumb with wastes of plant oil production / G.F. Sagitova et al // Advances in Polymer Technology. – 2023. – Р. 1-8. DOI: https://doi.org/10.1155/2023/6889286.

8. K. Nakansii Infrared spectra and organic compounds, translated from the English by Ph.D. N.B. Kupletskaya and L.M. Epstein, edited by Ph.D. A.A. Maltsev, M., publishing house «Mir». – 1965. – 216 р.

9. Bellamy L. Infrared spectra of complex molecules / L. Bellamy. – M., publishing house «Chemistry». – 1973. – 396 р.

10. Brand J. Application of spectroscopy in organic chemistry / J. Brand, G. Eglinton. – M., publishing house «Mir». – 1967. – 280 р.