КОЧИ КАТРАНЫ ЖӘНЕ ШЫҒЫС МАЙРАКЕБІСІНЕН АЛЫНҒАН СУЛЫ-СПИРТТІ СЫҒЫНДЫЛАРЫНЫҢ ПРЕБИОТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Тамақтану – адам денсаулығын құраушы негізгі факторларының бірі. Бүгінгі таңда биологиялық белсенді қоспаларды тағамға қосымша қолдану, тағамдарды нутрицевтиктермен байыту, функционалды тағамдарды тұтыну қажеттілігі теңгерімсіз тамақтану және заманауи өмір салтымен қатар стресстің жоғарылауына байланысты туындап отыр. Қоректік заттардың негізгі ресурсы- өсімдіктекті тағамдар және олардан алынған қосылыстар болып келеді. Азық-түлік өндірісінде қосымша өсімдік компоненттерін қолдану оның биологиялық және тағамдық құндылығын арттыруға көмектеседі. Дәстүрлі емес өсімдік түрлері дәстүрлі дақылдармен қатар жоғары әлеуетке ие. Көптеген зерттеулер өсімдіктердің биоактивті заттарының ағзаға оң әсерін және оларды пайдалы тағамдардың ассортиментін кеңейту үшін пайдалану мүмкіндігін анықтауға бағытталған. Атаулы мақалада қырыққабат тұқымдасына жататын өсімдіктердің жер асты бөлігінің пребиотикалық қасиеттерін зерттеу жұмыстарының нәтижесі келтірілген. Тәжірибе барысында дәстүрлі микробиологиялық зерттеу әдістері қолданылды. Жүргізілген
эксперименттердің нәтижелері көрсеткендей, өсімдік сығындылары лактобактериялардың өсуіне оңынан ықпал етті, ал пребиотикалық белсенділігі бойынша олар жалпыға бірдей танымал препарат – лактулозадан кем түспеді. Алынған нәтижелер ішек нормофлорасына оң әсер ететін және рецептураға пребиотикалық заттарды қосуды көздейтін өнімдерді алу технологиясын әзірлеу үшін ғылыми негіз ретінде пайдаланылады.

1. Rattan S. Nutrition, Food and Diet in Health and Longevity: We Eat What We Are / S. Rattan, G. Kaur // Nutrients. – 2022. – Vol.14, № 24. – Р. 5376. doi.org/10.3390/nu14245376.

2. Qi L. Nutrition for precision health: The time is now / L. Qi // Obesity (Silver Spring, Md.). – 2022. – Vol. 30, № 7. – Р. 1335-1344. doi.org/10.1002/oby.23448.

3. Investigation of natural food fortificants for improving various properties of fortified foods: A review / S. Vishwakarma, C. Genu Dalbhagat, S. Mandliya et al // Food research international. – 2022. – № 156. – Р. 111186. doi.org/10.1016/j.foodres.2022.111186.

4. Ou J. Incorporation of polyphenols in baked products / J. Ou // Advances in food and nutrition research. – 2021. – № 9. – Р. 207-252. doi.org/10.1016/bs.afnr.2021.02.009.

5. Probiotics, prebiotics and synbiotics: Safe options for next-generation therapeutics / M.K. Yadav, I. Kumari, B. Singh et al // Applied microbiology and biotechnology. – 2022. – Vol.106, № 2. – Р. 505-521. doi.org/10.1007/s00253-021-11646-86.

6. Sachdeva V. Current Prospects of Nutraceuticals: A Review / V. Sachdeva, A. Roy, N. Bharadvaja // Current pharmaceutical biotechnology. – 2020. – Vol. 21, № 10. – Р. 884-896. doi.org/10.2174/1389201021666200130113441.

7. Aralbaev A.N. Assessment of nutritional and biological value of crambe cochiana roots / A.N. Aralbaev, Z.Zh. Seidakhmetova, N.K. Aralbai // Reports of the National Academy of Sciences of Kazakhstan. – 2022. – № 2. – Р.5-20. doi.org/10.32014/2022.2518-1483.144.

8. Aralbaev A.N. Evaluation of the prospects of the roots of the plant Bunias orientalis as a food raw material / A.N. Aralbaev, Z.Zh. Seidakhmetova, N.K. Aralbai // ENU named after L.N. Gumilev Bulletin. Series Biological Sciences. – 2023. – Vol. 2, № 143. – Р. 66-80. doi.org/10.32523/2616-7034-2023-143-2-66-80.

9. Selection and comparative characterisation of lactobacilli strains – representatives of normal intestinal microflora of piglets / I.V. Darmov, I.V. Marakulin, I.P. Pogorelsky, N.V. Pozolotina // Actual questions of veterinary biology. – 2015. – Vol. 2, № 26. – Р.3-10.

10. Modelling the growth dynamics of Lactobacillus lactis CWBI B-1410: Effect of changes in glucose and nitrogenised matter in the Man Rogosa Sharpe (MRS) culture media / M. Dieng, A.N. Ndèye, M. Ndong, C. Ndèye // African Journal of Food Science. – 2020. – № 14. – Р. 186-191. doi.org/10.5897/AJFS2020.1960.

11. Qualitative and quantitative composition of metabolites of lactic acid bacteria strains in connection with the development of probiotic preparations / E.F. Semenova, N.N. Markelova, A.A. Bibarsova et al // Crimean Journal of Experimental and Clinical Medicine. – 2021. – Vol. 11, № 4. – Р. 44-53. doi.org/10.37279/2224-6444-2021-11-4-44-53.

12. Galactooligosaccharides derived from lactose and lactulose: influence of structure on Lactobacillus, Streptococcus and Bifidobacterium growth / A. Cardelle-Cobas, N. Corzo, A. Olano et al // International journal of food microbiology. – 2011. – Vol. 149, № 1. – Р. 81-87. doi.org/10.1016/j.ijfoodmicro.2011.05.026.

13. Liu R.H. Health-promoting components of fruits and vegetables in the diet / R.H. Liu // Advances in nutrition. – 2013. – Vol. 4, № 3. – Р. 384-92. doi.org/10.3945/an.112.003517.

14. Suleimenov A.N. About food plants, natural ecosystems of East Kazakhstan alternative bread grains and potatoes / A.N. Suleimenov, A.N. Aralbaev // Innovations in Science. – 2017. – № 67. – Р. 14-17.