Preview

Шәкәрім Университетінің Хабаршысы. Техникалық ғылымдар сериясы

Кеңейтілген іздеу

Автоматтандырылған жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері

https://doi.org/10.53360/2788-7995-2023-4(12)-5

Толық мәтін:

Аннотация

Орындалған мақалада бүгінде ақпараттық жүйелер аясында белсенді түрде қолданылып жүрген «автоматтандырылған жүйе және оның қауіпсіздігі» мәселесі жөнінде сөз қозғалады.

Автоматтандырылған жүйелер қандай салаларда қолданылады, қауіпсіздік тұрғысынан беріктілігі және қорғаныс жағдайын талдау мәселесі шешіледі. Автоматтандырылған жүйелер қазіргі әлемде үлкен маңызға ие, өйткені олар күнделікті әртүрлі тапсырмаларды орындауды, деректер мен процестерді басқаруды айтарлықтай жеңілдетеді және жеделдетеді. Автоматтандырылған жүйелердің өзектілігі тиімділік және өнімділік, деректер сапасын жақсарту, масштабтау, аналитиканы дамыту сынды факторларға байланысты. Алайда, автоматтандырудың өсуімен деректер қауіпсіздігі мен құпиялылық саласындағы тәуекел де арта түсетінін түсіну маңызды. Автоматтандырылған жүйелер кибершабуылдардың нысанасына айналады және деректердің құпиялылығына, тұтастығына және қол жетімділігіне қауіп төндіруі мүмкін. Осылайша, автоматтандырылған жүйелердің қауіпсіздігі негізгі мәселелердің бірі болып қала бермек. Яғни, тиісті қауіпсіздік шараларының болмауы деректердің жоғалуына, құпиялылықтың бұзылуына және қаржылық шығындарға әкелуі мүмкін.

Сондықтан ұйымдар қол жетімділікті бақылау, шифрлау, инциденттерді анықтау тетіктерін енгізу және қызметкерлерді қауіпсіздік ережелеріне үйрету арқылы өздерінің атом электр станцияларын қорғауға және бақылауға белсенді түрде инвестиция салуы қажет. 

Авторлар туралы

Ж. М. Алимжанова
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Қазақстан

Жанна Муратбековна Алимжанова – физика-математика ғылымдарының докторы

050040,  Алматы, әл-Фараби даңғылы, 71



А. К. Байузакова
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Қазақстан

Арайлым Қайратқызы Байузакова – магистрант

050040,  Алматы, әл-Фараби даңғылы, 71



Әдебиет тізімі

1. Мезенцев К.Н. Автоматизированные информационные системы / К.Н. Мезенцев. – М.: Academia. – 2021. – 176 с.

2. Мезенцев К.Н. Автоматизированные информационные системы / К.Н. Мезенцев. – М.: Академия. – 2019. – 176 с.

3. Солодянников А.В. Информационная безопасность автоматизированных систем – М.: СПбГЭУ, 2020. – 109 с.

4. Чипига А.Ф. Информационная безопасность автоматизированных систем – М.: Гелиос АРВ, 2017. – 336 с.

5. Лозовецкий В.В., Комаров Е.Г., Лебедев В.В. Защита автоматизированных систем обработки информации и телекоммуникационных сетей – M.: учебник для вузов, 2023. – 488 с.

6. Awad A., Furnell S., Paprzycki M., Sharma S. (Eds.) Security in Cyber-Physical Systems: Foundations and Applications – M.: Springer, 2021. – 273 с.

7. Запечников С.В. Информационная безопасность открытых систем. В 2-х т. Т.2 – Средства защиты в сетях / С.В. Запечников, Н.Г. Милославская, А.И. Толстой, Д.В. Ушаков. – М.: ГЛТ, 2018. – 558 с.

8. Ивлев В.А. ABIS. Информационные системы на основе действий / В.А. Ивлев, Т.В. Попова. – М.: 1С-Паблишинг, 2019. – 248 с.

9. Michael E. Whitman, Herbert J. Mattord Principles of Information Security 6th Edition – М.: Cengage Learning, 2017. – 656 с.


Рецензия

Дәйектеу үшін:


Алимжанова Ж.М., Байузакова А.К. Автоматтандырылған жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері. Шәкәрім Университетінің Хабаршысы. Техникалық ғылымдар сериясы. 2023;1(4(12)):31-39. https://doi.org/10.53360/2788-7995-2023-4(12)-5

For citation:


Alimzhanova Z.M., Baiuzakova A.K. Problems of ensuring the safety of automated systems. Bulletin of Shakarim University. Technical Sciences. 2023;1(4(12)):31-39. (In Kazakh) https://doi.org/10.53360/2788-7995-2023-4(12)-5

Қараулар: 326


ISSN 2788-7995 (Print)
ISSN 3006-0524 (Online)
X