СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЖҤЙЕСІНДЕГІ ТОПЫРАҚТЫҢ ҚЫЗМЕТІ

   Мақалада Семей қаласының экожүйенің ластануы, топырақтың қызметі Экожүйенің ластануы – оның бұзылысының бір түрі, топырақтың ластануы – топырақтардың және жалпы экожүйенің бұзылысының ең қауіпті түрлерінің бірі және экожүйедегі антропогенді әрекеттің барлық жағдайларындағы бұзылыстар әсер ету кӛзiнен қашықтығына да тәуелдi
болатындығы жазылған.
   Экожүйеге антропогенді әрекеттің барлық жағдайларындағы бұзылыстар әсер ету кӛзiнен қашықтығына да тәуелдi болады. Кӛпшілік жағдайда барлаушылық (рекогносцирлік) зерттеу кезінің ӛзінде де топырақтардың қарқынды бұзылу аймақтары және жартылай бұзылған топырақтардың таралу аймақтары анықталады. Бұл аймақтардың екеуін де бақылау нысандарының тізіміне қосу керек. Басым кӛпшілік жағдайда буферлiк аймақтың топырақтарының аудандары қарқынды түрде бұзылған жерлердің аудандарынан едәуір кӛп, әрі мониторинг кезінде олардың күйiн бағалау қажет.

1. Панин М. С. Экология почв / М. С. Панин. – Алматы, 2008. − 41-42 л.

2. Белобров.В. П. География почв с основами почвоведения / В. П. Белобровов [и др.]. – 2004. − C. 97-99

3. Жамалбеков Е. У. Жалпы топырақтану / Е. У. Жамалбеков, Р. М. Бильдебаева, А. Б. Бигалиев. – Алматы, 2001. − бет 156-169

4. Қабышева Ж. К. Топырақтану / Ж. К. Кабышева. – Алматы, ЖШС РПБК «Дҽуір», 2013. − 160 бет

5. МЕМСТ 11.4.3.01-83. «Табиғатты қорғау. Топырақ. Сынама алудағы жалпы талаптар».

6. МЕМСТ 11.4.4.02-84. «Табиғатты қорғау Топырақ.Химия-лық, бактериологиялық жҽне гельминтологиялық сараптама ҥшін сынам дайындау мен алу ҽдістері».

7. РД 52.18.166-89. Ҽдістемелік нҧсқау «Табиғатты қорғау. Топырақ. Топырақтың сынамалары, ҿсімдік ҿсуін реттеу жҽне пестицид алу ҽдістерінің талаптары».

8. РД 52. 18.286-91. Ҽдістемелік нҧсқау «Топырақ сынамаларын атомдық-абсорбциялық сараптама арқылы су еритін металл формалары (мыс, қорғасын, цинк, никель, кадми, кобальт, хром, марганец) массалық бҿлігін ҿлшеу ҽдісі»